Play

Genre: drama | Duur: 1u58 | Release: 18 April 2012 | Land: Zweden | Regie: Ruben Östlund | Cast: Sebastian Blyckert, Yannick Diakité, Kevin Vaz

De Zweedse regisseur Ruben Östlund ken je misschien nog van Involuntary – Happy Sweden. Deze film won in 2008 de grote prijs op het filmfestival van de Europese film in Brussel. Ook wij stonden op de eerste rij voor dit ijskoud meesterwerk. In Play verfijnt ex-documentairemaker Östlund zijn stijl verder.

Centraal staat een groepje jongens van een jaar of twaalf dat geconfronteerd wordt met een extreme vorm van pestgedrag. Nadat ze door hun ouders in een winkelcentrum achtergelaten worden, spreekt een andere groep jongeren hen aan. Ze zijn groter en een pak stoerder. Het begint bij ‘Weet jij hoe laat het is?’ en gaat steeds verder. Tot de jongens opgejaagd worden in een onherbergzaam stuk Gothenburg.

Östlund houdt, net als in Involuntary, de camera zo goed als onbewogen. De twee uur durende film is een registratie van acties en reacties, keuzes en gedwongen handelingen, spel en crimineel gedrag. Sommige dingen gebeuren ook buiten beeld of vanop grote afstand. Ambiguïteit staat centraal, zowel in stijl als inhoud. Zijn de jongens pure slachtoffers? Weten de andere groepsleden hoever ze in hun dreiging gaan? Snappen de volwassenen wel de impact? Östlund impliceert dat wreedheid vaak niet in de primaire daad ligt, maar in de secundaire interpretatie ervan. De kans dat de kinderen kunnen uitleggen wat net gebeurd is, is klein. Dat ze er met elkaar nog over zullen praten, is niet veel groter. In dat licht is Östlunds objectieve stijl terecht – een tegemoetkoming aan iedereen die al overvallen of gepest is en de situatie nooit helemaal zal kunnen vatten.

In tegenstelling tot Involuntary of zijn kortfilms Scen nr: 6882 ur mitt liv of Händelse vid bank, waarin humor en ernst op elk moment samengaan, splitst Östlund de gevoelens op. Hij wisselt de intense achtervolging af met scènes waarin een conducteur op zoek is naar de eigenaars van een wieg die de treincoupé hindert. Humor zo koud als ijs, maar een welgekomen afwisseling.

Play is een film die, net zoals voor de personages, voor de kijker moeilijk te duiden valt. Tegelijk gebeurt weinig en veel, ben je voyeur en leef je mee, en vaak krijg je geen hoogte van de intenties van de personages. Het geeft een onbehaaglijk gevoel, want we krijgen weinig houvast. Östlund geeft geen geijkte structuren om duidelijke interpretaties te maken. En net door het loslaten van filmische middelen, bereikt Östlund dat hogere doel - dat realiteit nu eenmaal moeilijk samen te vatten is.