X + Y

In deze charmante Britse film volgen we het wel en wee van een wiskundig genie met een autismespectrumstoornis. De tiener Nathan is een knappe bol maar de echte wereld blijft een groot raadsel voor hem. Wanneer hij de kans krijgt naar Taipei te reizen om deel te nemen aan de internationale wiskundeolympiade, wordt hij gedwongen zijn comfort zone te verlaten en dienen zich allerlei situaties aan die zijn sociale vaardigheden en wiskundige inzichten op de proef stellen.

Regisseur Morgan Matthews heeft een ruime ervaring met documentaires, waaronder Beautiful Young Minds, een film die als inspiratie diende voor dit fictiedebuut. Hoewel X + Y in zekere zin een formulefilm is, slaagt Matthews er door die achtergrond in een realistische dimensie te geven aan zijn verhaal. Vooral de scenes in Taipei lijken bij momenten levensecht. Matthews gaat dan ook voor ongepolijste sets, franjeloze ensceneringen en zelfs acteurs zonder noemenswaardige lagen make-up. Hij weet bovendien wat hij met zijn cast moet aanvangen. Asa Butterfield - het jongetje uit The Boy in the Striped Pyjamas, Hugo en Enders' Game - is fenomenaal goed in de rol van Nathan. Hij wordt prachtig bijgestaan door Sally Hawkins, Rafe Spall, Eddy Marsan en enkele jonge acteurs die opvallende vertolkingen neerzetten als leden van het wiskundeteam. De vader van Nathan, een warm, tragisch personage. wordt vertolkt door ene Martin McCann, in wie we de opvolger van Michael Fassbender durven vermoeden.

Uiteraard loop je bij het spelen van iemand met autisme het enorme risico met Dustin Hoffman vergeleken te worden in Rain Man, hoewel Nathan's stoornis van een heel andere aard is, maar Butterfield weet met zijn onwezenlijke blik dus iets heel raak te doen. Nathan kun je dan ook niet zomaar klasseren als contactgestoord of wat dan ook. Hij is meer dan enkel zijn neurologische tekortkoming. Hij vertegenwoordigt ook iedereen die zich ooit ergens niet thuis in voelt, zich afgesloten voelt van anderen, anders is. Hij mist zijn overleden vader, kan zijn moeder's verlangen naar ouderlijk contact niet lezen, antwoord letterlijk op vragen als 'How do you do? ' en heeft alles over voor wiskunde.

Er sluimert bij momenten iets heel waarachtig en oprecht in X + Y, met ontroerende effect.

Dat de plot aan veel personages aandacht wil geven, doet de focus nu en dan wat verloren gaan. Bovendien is net daardoor nog duidelijker dat X + Y lang geen ingewikkelde berekening maakt maar net oersimpel in elkaar steekt. De som is echter effectief zonder dat we meteen moeten spreken van een typische Britse feelgoodfilm. Er sluimert bij momenten iets heel waarachtig en oprecht in X + Y, met ontroerende effect. De voorspelbare afloop ten spijt, is dit beslist één van de fijnste films van dit jaar.

Sven De Schutter Helemaal (niet) akkoord? Lees de