Samba

Vraagje voor De Slimste Mens ter Wereld: sinds de jaren negentig, welke vijf Franse films scoorden qua internationaal publieksbereik het hoogst? Een snelle gok: allicht wat Asterix prenten, Le Fabuleux Destin d’Amélie Poulain bien sûr, Bienvenue chez les Ch’tis probablement maar alleszins, sans aucun doute: Intouchables!

De film van Olivier Nakache en Eric Toledano was het perfecte kerstcadeautje voor je jonge neefje en je oude bomma. Een clash tussen verschillende werelden. Resem moeilijkheden, keerpunt, hoera, keerpunt, toch weer moeilijk, climax, happy end. Enkele Angelsaksische critici zetten de film daarom weg als een derderangs “buddy movie” of een inherent racistisch derivaat van Driving Miss Daisy, een kwarteeuw na datum. Verwijt ons een roze bril, maar die cynische blik gaat voorbij aan een zeker humanisme in de karaktertekening en in de charme van de acteurs.

Omar Sy werd de eerste zwarte die een (met zijn co-star gedeelde) César voor beste acteur kreeg en is razend populair in de landen van zowel Marine Le Pen als Barack Obama – dat laatste is wat overdreven, maar zijn rolletje in X-Men: Days of Future Past was grappig en smaakte naar meer. Next up: Jurassic World, met Chris Pratt, Bryce Dallas Howard en Vincent D’Onofrio.

Maar terug naar Nakache en Toledano. Een snelle blik op de synopsis van deze opvolger voor hun wereldhit lijkt er een doorslagje van, met opnieuw Omar Sy als verpersoonlijking van een nichegroep: uitgeprocedeerde asielzoekers. Clash met de third wold problems-tronie van Gainsbourg. Resem moeilijkheden, keerpunt, hoera, keerpunt, toch weer moeilijk, climax, happy end. Ja hoor. Klopt. Maar ook hier weten de personages je hart te veroveren. Is Gainsbourg eerst nog het gekwetste vogeltje dat de voorbije jaren ging vervelen bij Von Trier, dan showt ze later zowaar een sterk staaltje komische timing. Sy is alweer geweldig als kolossale klungel en voor de kers op de taart zorgt een verrassend grappige Tahar ‘Un Prophète’ Rahim.

Ook in de crew zit straf volk. Met een film van Jaoui-Bacri en liefst drie van Jacques Audiard kreeg directeur photo Stéphane Fontaine sinds de jaren negentig niet de meest publiek trekkende, maar wel gewoon de allerbeste Franse films op pellicule. Matthias Schoenaerts met zijn zoontje op de rug of Marion Cotillard tegenover een orka in De Rouille et d’Os, Tahar Rahim die als gentleman thief de gevangenis uitkomt: het zijn scènes die op ons netvlies staan gekleefd. Zo intens wordt Samba nooit, maar Fontaines lens stelt schitterend scherp – kijk naar de vloeiende volgshots waarin charlestondanseressen van een rijkelijk feest weg wervelen tot in de achterkamers waar Sy borden afwast, of naar de wankelende glazenwassersplank waarop Rahim een hilarische coca cola light-man neerzet.

Die bijna-striptease zegt veel over de film: telkens zijn er reactieshots van opgewonden dames in het kantoor achter het glas. Grappig, maar doorzichtig. Als Gainsbourg een berg pillen uit haar handtas haalt, krijgen we liefst twéé reactieshots van Sy én een verbale herhaling, kwestie van de grap zeker te snappen. Van hetzelfde laken een pak in het re-integratie kantoor, vanzelfsprekend.

Daar staat tegenover dat die vederlichte aanpak wonderwel matcht met de zware thema’s – burn-out in de Westerse prestatiemaatschappij, weggeplaagde gelukszoekers. Heerlijke, te vroeg uitgebrachte kerstfilm dus, waar je met neefje of bomma heen kan zonder je zelf te vervelen.

Jan Sulmont Helemaal (niet) akkoord? Lees de