Incendies

De Canadese regisseur Denis Villeneuve, chef-fotografie André Turpin en de samensteller van de muziekscore, Grégoire Hetzel, demonstreren al in de openingscènes waarom Incendies een voltreffer zal worden: de wind ruist rusteloos door een bergachtig landschap met één palmboom, ergens in het Midden-Oosten. Op de erg raak gekozen muziek van Radioheads You and whose army? zoemt Villeneuve in op een betonnen ruimte waarin gewapende mannen het hoofd van met bloed besmeurde jongens kaalscheren. Eén jongen staart emotieloos in de camera, zijn onschuld verloren en getekend door de oorlog. Het gaat om jonge christenen die als vergelding voor de slachtingen in de vluchtelingenkampen in het Libanon van de jaren tachtig gevangen werden genomen met het doel ze op te leiden tot mogelijke moordenaars.

Het sterk verfilmde toneelstuk van de in Canada verblijvende Libanees Wajdi Mouawad, vertelt de geschiedenis van een christelijke vrouw, Nawal Marwan, die bij aanvang van de Libanese oorlog zwanger raakt van een Palestijnse moslim en daarom door haar familie wordt verstoten. Ze besluit zich te wreken, omdat ze niets meer te verliezen heeft. Door die keuze draagt ze evenwel onmenselijk veel leed. Na haar dood wil ze haar geheim aan haar kinderen vertellen. De film vangt pas echt aan met de beelden van haar volwassen tweeling, Jeanne (Mélissa Désormeaux-Poulin) en Simon (Maxim Gaudette) die verbijsterd luisteren wanneer notaris Lebel (Rémy Girard) haar testament voorleest. Ze komen te weten dat ze een broer hebben en dat hun vader nog leeft en krijgen postuum de opdracht hen op te sporen en hen elk een brief te overhandigen.

Het is een Belgische actrice die deze film draagt. Lubna Azabal (Exils, Paradise Now) vertolkt in de talrijke flashbacks Narwal, de moeder wiens leven door oorlog en wraak is verwoest, de ‘vrouw die altijd zingt’. Als toeschouwer kan men het onrecht dat haar in die oorlogssituatie wordt aangedaan haast lijfelijk voelen. De hardheid die nodig is om zulke trauma’s te overleven wordt bijna vanzelfsprekend. De parallelle montage van flashbacks naar de plaatsen waar de moeder leefde en diezelfde locaties, door haar dochter aangedaan in 2009 om haar vader te zoeken, is een schot in de roos. Op die manier krijgt men de gruwel die zich in Libanon afspeelde gelukkig maar met mondjesmaat mee. Bovendien maakt dit duidelijk dat er in Libanon ook vandaag nog heel wat sporen zijn van deze aan het begin van de jaren negentig slechts deels beslechte strijd. Geleidelijk aan kunnen Jeanne en Simon met de hulp van de notaris haar verhaal reconstrueren.

Toch slaagt Villeneuve (Maelström) erin om de toeschouwer toe te laten zich een eigen beeld van deze episode in de geschiedenis van Libanon te vormen en het familieverhaal te laten nazinderen. Dankzij een sobere tatoeage geeft Nawal Marwan in de finale van Incendies haar kinderen haar bittere geheim prijs en spreekt ze na haar dood door middel van brieven haar eerste zoon en de vader van haar latere tweeling toe.

Wie klaar is voor een rauw realistisch verhaal met een pijnlijk maar subliem plot dat doet denken aan een Griekse tragedie, kan deze kanshebber op een Oscar voor Beste Buitenlandse Film 2011 moeilijk links laten liggen.

Vera Bras Helemaal (niet) akkoord? Lees de