The Hours

De Oscarnominatie die de Brit Stephen Daldry in de wacht sleepte voor het melodrama Billy Elliot was goed voor een enkeltje Hollywood. Daldry viel er op het scenario van The Hours', een adaptatie van de gelijknamige, alom bekroonde roman van Michael Cunningham. In de strijd om de regie ervan versloeg hij o.a. Pedro Almodóvar. In The Hours vertelt Cunningham drie verhalen over drie vrouwen, met Virginia Woolfs beroemde roman Mrs Dalloway als vertrekpunt. Eerst wordt het boek geschreven, dan gelezen en tenslotte geleefd. The Hours, de roman, kon meer dan alleen de Woolf-aanhangers bekoren, want de literaire wereld beloonde het boek in 1999 met de Pulitzer Prize.

Virginia Woolf zelf, die anno 1929 worstelt met het leven en maar niet aan haar roman Mrs Dalloway kan beginnen, is één van de hoofdpersonages. In gesprekken met haar man en zus sluimert een stille doodswens, gevoed door een gevoel van nutteloosheid en leegte en een verlangen naar ontsnapping, dat haar later tot zelfmoord zal drijven. Meer dan 20 jaar later brengt Mrs Dalloway, Laura Brown in verwarring. Huisvrouw in een welstellend, typisch jaren '50-gezin, moeder van een schattig zoontje en liefhebbende echtgenote, worstelt ook deze aan faalangst lijdende vrouw met de vraag of dit nu het leven is. Haar emoties bereiken een climax wanneer haar charmante buurvrouw haar hulp komt inroepen, want dan verliest alles om Laura heen zijn waarde en geeft ze de hoop op geluk op. Zelfs het moederschap kan niet beletten dat ze uit het leven wil stappen. Nog 50 jaar later volgen we de rusteloze Clarissa, een hedendaagse versie van Mrs Dalloway, die druk bezig is met het organiseren van een feestje voor haar vriend Richard, een aidspatiënt. Ook haar leven zal op één dag tijd grondig geëvalueerd worden, want het besef dat haar leven maar is wat het is, een leven dat vooral ten dienste van anderen lijkt te staan, verlamt haar. Ook hier zal de drastische beslissing te sterven een rol spelen, waarna de link tussen de personages een nieuwe vorm aanneemt.

Daldry, scenarist David Hare en auteur Cunningham hebben de drie verhalen knap verweven. Er werd gelukkig niet geopteerd voor een keurig chronologische structuur, maar voor een goed getimed heen-en-weer focussen op elk van de protagonisten. Daarbij verliest Daldry nooit de pedalen en de kijker bijgevolg nooit de aandacht voor één van de drie verhaallijnen, al moet gezegd dat The Hours veel van zijn publiek vraagt. Het literaire toontje kan niet genegeerd worden, en de vele diepgaande dialogen zijn pas boeiend als de kijker, veel meer dan bij een doorsnee film, de moeite wil nemen op te gaan in het verhaal. The Hours neemt dan ook dapper het risico als een vervelende film bestempeld te worden door het soort mensen dat zijn verstand liever op nul zet in de bioscoop. Complexe gevoelens en fundamentele levensvragen omtrent seksualiteit, de dood en zinvol leven, zijn echter een welkome afwisseling in een filmdieet dat de laatste tijd uit te veel oppervlakkige en onbenullige prenten bestond. Dat de hoofdpersonages allemaal vrouwen zijn, zal The Hours bovendien ook nog eens, compleet onterecht, het stempel 'vrouwenfilm' opleveren. De negen Oscarnominaties waarmee de Academy de film beloonde, zullen gelukkig wel voor de doorbraak van een vrij unieke film zorgen.

Toch durven we opmerken dat daar precies ook het schoentje knelt. Hier en daar schuilt onder de pracht en kracht van deze film een weinig subtiele gooi naar goedkeuring van de filmcritici, want met zijn sterke dramatiek en bijpassend acteerwerk dat de emoties extra in de verf zet, zijn visueel heldere maar brave stijl, en de aanwezigheid van grootse thema's, wil The Hours zich iets te nadrukkelijk profileren als een artistieke film om zo een doorzichtige gooi naar Oscars te doen. Daardoor gaat een deel van de poëzie verloren en is de film creatief gezien toch wat aan de tamme kant. Nergens, ook narratief gezien, verrast The Hours echt. Zelfs de onaangekondigde plotwending naar het einde toe, maakt niet zo veel indruk als ze pretendeert te doen. Mogen we even fantaseren wat meester Almodóvar ervan gemaakt zou hebben?

Maar laat ons maar niet al te sikkeneurig doen over wat op zich natuurlijk een ijzersterke, gedurfde film is. De dialogen zijn van een zeldzame traagheid, maar bevatten wondermooie woorden die nog aan kracht winnen tegenover de oorstrelende score van Philip Glass. De weemoed en triestheid die de film uitstraalt, zijn uitermate realistisch en slepen de kijker ongegeneerd mee over de rand van een existentiële crisis, recht de eindeloze depressie in. Pakkende, grootste, literaire cinema, die zijn eigen zwakheden goedmaakt door zijn vele kwaliteiten. Laat Chicago stikken, schenk die Academy Awards maar aan The Hours.

De prestigieuze cast verdient het laatste woord. Daldry verenigde drie ijzersterke actrices en verzamelde bovendien ook de rest van Hollywood om de bijrollen te vertolken. Nicole Kidman, zowat de interessantste actrice van dit moment, speelt op indrukwekkende wijze de getroebleerde Virginia Woolf. Kijk verder dan de veelbesproken neusprothese: Kidman's onmetelijke talent ligt aan de basis van de metamorfose. Er zijn geen woorden voor wat deze grootse actrice hier weer presteert. Julianne Moore, perfect gecast als Laura, en al even immens getalenteerd, zet ook hier weer een uitzonderlijke mooie rol neer. De link met haar personages uit Magnolia en Far From Heaven is snel gelegd, maar Moore voegt met Laura toch een heel nieuw personage aan haar oeuvre toe. In de rol van Clarissa tenslotte, zien we Meryl Streep, na een lange pauze weer in grootse doen (cfr. ook Adaptation). Haar rol is, wegens het wegvallen van de maatschappelijke verwachtingen, de minst interessante van de drie en het theatraal, hysterisch ronddraven is bij momenten irriterend, maar desondanks staat daar een majestueuze actrice knap van katoen te geven. In de bijrollen scoort vooral Ed Harris, één van de meest ondergewaardeerde acteurs, en, in een véél te klein rolletje, de wonderbaarlijke Toni Collette. Het is genieten van begin tot eind, en dan hebben we het nog niets eens gehad over de fantastische Miranda Richardson, John C. Reilly, en Allison Janney, die met hun ingetogen, beperkte vertolkingen, nog meer kleur geven aan de verhalen.

Ons schieten dus superlatieven tekort bij deze fascinerende film, hoewel we er zeker willen op wijzen dat The Hours een verfijnde filmsmaak vereist. Maar aan wie zich openstelt voor een stroom van complexe emoties, en zich nadien misschien wel aan een introspectie durft wagen, biedt dit drama puur genot. Hollywood kan het gelukkig nog.

Sven De Schutter Helemaal (niet) akkoord? Lees de