The Congress

Haar naam is Robin Wright. Na films als The Princess Bride en Forrest Gump werd verwacht dat ze een nieuwe diva in de filmwereld zou worden. Ze had de wereld aan haar voeten kunnen hebben, maar haar autistische zoon kreeg steeds voorrang op haar carrière. Rollen in grote films liet ze op het laatste moment links liggen, dit tot groot ongenoegen van de filmstudio’s die haar nog een laatste kans wilden bieden op eeuwige roem.

Ondanks enkele parallellen, verliep het echte levensverhaal van Robin Wright, die hier zichzelf speelt, net iets anders natuurlijk. Haar grote doorbraak haalde ze inderdaad niet, maar ze blijft interessant werk leveren met films als The Conspirator, The Girl With the Dragon Tattoo, de tv-serie House of Cards en deze The Congress, de nieuwste film van Ari Folman. De Israëlische regisseur maakte naam met zijn autobiografische documentaire-animatiefilm Waltz with Bashir, maar kiest voor zijn nieuwste film voor een radicaal andere weg. Hij laat het verhaal van Robin Wright samenvloeien met The Futurological Congress, een verhaal van de Poolse auteur Stanislaw Lem (Solaris) tot een rijk en emotioneel science-fictionverhaal met epische allures.

Het voorstel dat Robin in het begin van de film krijgt, is zich te laten digitaliseren, persoonlijkheid en emoties inbegrepen. Dit personage wordt eigendom van de filmstudio en als gevolg mag zij zelf niet meer acteren. De opbouw naar de gebeurtenis waarbij Wright gedigitaliseerd wordt, zorgt voor enkele geladen scènes die Folman feilloos in beeld brengt. Vooral de scanscène zorgt voor een emotioneel verpletterend moment, mede dankzij de innemende toespraak van Harvey Keitel, als haar manager.

De film springt twintig jaar verder in de tijd en Robin wordt door de studiobaas uitgenodigd om te spreken op het achtste ‘World Futurological Congress’. Wat volgt kan het best omschreven worden als een soort cerebrale The Matrix op LSD, in een wereld ontworpen door Salvador Dali en Max Fleischer. De film verandert immers in een surrealistische animatiefilm, met dank aan een drug die de personages innemen om de werkelijkheid te verbloemen. Folman verlaat vanaf dit moment het dramatische pad en schotelt ons een filosofisch en maatschappijkritisch traktaat voor. Hierin wil hij niet enkel zijn verontruste visie over de toekomst van de cinema met ons delen, maar geeft hij ook kritiek op de celebritycultuur, onze consumptiedrang en de Big Brother-maatschappij waar we naar evolueren, al is hier bij momtenten wel een spottende toon te horen.

Cerebrale The Matrix op LSD, in een wereld ontworpen door Salvador Dali en Max Fleischer

Ondanks dit intellectuele pad, blijft de emotionele mokerslag voelbaar tot op het einde van de film. Dit onder meer door Robin's zoektocht naar haar zoon centraal te stellen nadat een revolutie uitbreekt op het congres, waarna een dystopische maatschappij ontstaat. Door dit dystopisme te verstoppen achter animatie waarbij de kleuren van het scherm spatten, begeleid door de prachtige muziek van Max Richter, is The Congress niet enkel een frontale aanval op je intellect en emoties, maar ook op je zintuigen. Eentje om te koesteren en nooit meer te vergeten.

Jeroen Van Rossem Helemaal (niet) akkoord? Lees de