Oppenheimer

Genre: Drama | Duur: 3u00 | 2023 | Release: 19 Juli 2023 | Land: VS | Regie: Christopher Nolan | Cast: Cillian Murphy, Robert Downey Jr., Matt Damon, Emily Blunt, Josh Hartnett, Florence Pugh, Jason Clarke, Benny Safdie, Alden Ehrenreich, Kenneth Branagh, Tom Conti, Matthew Modine, David Krumholtz, Dane DeHaan, Rami Malek, Gary Oldman, Casey Affleck, David Dastmalchian

Dunkirk was voor Christopher Nolan al een enigszins afwijkende film. Na Inception, The Dark Knigt en Interstellar liet hij zijn verbeelding wat rusten. Ook Oppenheimer houdt zich aan feitelijkheden. Deze biopic is echter op alle vlakken een kenmerkende Nolanprent geworden. 

We maken kennis met de natuurkundige Robert Oppenheimer die de leiding krijgt over een geheime operatie die tot de ontwikkeling van de atoombom zal leiden. De militaire bemoeienissen bemoeilijken zijn werk en zijn vroegere communistische sympathieën, maken dat ook de FBI hem in het oog houdt. Een verhoor waarin Oppenheimer zich moet verdedigen tegen landverraad en zijn veiligheidsstatus in twijfel wordt getrokken, vormt een kaderverhaal. De protagonist leeft in onrust: naast de beschuldigingen en zijn huwelijksperikelen, beseft hij ook wat zijn uitvinding veroorzaakt heeft. De hedendaagse Prometheus moet onder ogen zien dat hij niet alleen een nieuw wapen gecreëerd heeft, maar ook een nieuwe wereld. 

Aanvankelijk legt Nolan de lat hoog voor de kijker. De ambitieuze vertelling switcht voortdurend tussen heden en verleden, wisselt beeldratio en kleurenfilters af, laat ons kennismaken met talloze figuren en weigert Jan Modaal tegemoet te komen als het over technisch-wetenschappelijke elementen gaat. Nolan zet volop in op audiovisueel vernuft maar lijkt ons aldus ook wat te willen afleiden van de complexe plot. De vinnige montage en nimmer rustende camera creëren spanning, zeker in combinatie met de geladen muziek, maar had Oppenheimer zeker bij aanvang niet gebaat geweest bij wat afremming?

Daar is echter geen tijd voor want er moet ontzettend veel verteld worden. Gaandeweg raak je dan toch meegesleept en zeker op het moment waarop de atoombom vorm begint te krijgen, zindert dit relaas. Componist Ludwig Göransson (Black Panther, Tenet) mag zich al opmaken voor een Oscarnominatie. Voor wat in se toch een historisch portret is, is zijn muzikale benadering passender dan de bombast van Hans Zimmer. Het publiek vindt in de emotionele score een reddingsboei die bij een aantal abstracte praatscènes welkom is.

Toch zorgt ook de grandioze cast voor een sterke beleving. Voor Cillian Murphy is dit zowat zijn grootste rol tot nog toe en hij brengt het er schitterend vanaf. Emily Blunt was nooit beter, Robert Downey Jr. is op zijn best, Florence Pugh maakt beslist indruk en onder andere Matt Damon, Benny Safdie, Josh Hartnett, Alden Ehrenreich, Jason Clarke en Dane DeHaan vullen hun personages prachtig in. Daarnaast zijn er nog korte verschijningen van Casey Affleck, Gary Oldman en Kenneth Brangah. Hoeveel talent kan een film aan? 

Maar Nolan is uiteindelijk degene die aan de touwtjes trekt. Hoe hij verhaal, beeld en geluid meesterlijk combineert tot een meeslepende, bij momenten overdonderende film, toont nogmaals aan dat hij zich de koning van de intelligente blockbuster mag noemen. Hoewel Oppenheimer zijn spanningsboog niet helemaal volhoudt - de finale sleept eigenlijk al te lang aan - en de kijker zich moet zien te redden in een stroom van feiten, namen en gebeurtenissen, kunnen we dit met gemak een topfilm noemen.