Joker

De ontstaangeschiedenis van DC-schurk The Joker zou de zoveelste vermoeiende comicverfilming kunnen geworden zijn, maar dankzij een verfrissende aanpak is Joker een tragisch, meeslepend portret geworden van een gekweld figuur. Dat de film in Venetië moeiteloos de concurrentie aankon met werk van o.a. James Gray, Steven Soderbergh, Olivier Assayas, Roy Andersson, Noah Baumbach, Roman Polanski en Hirokazu Koreeda, is te danken aan de ontegensprekelijke kwaliteiten, maar die Gouden Leeuw is wel erg veel eer.

Joker laat ons kennismaken met Arthur Fleck, een wat vereenzaamde man die nog steeds van een carrière als stand-up comedian droomt. De opeenvolgende tegenslagen en het manifeste gebrek aan erkenning, maken hem echter steeds verbitterder. Wanneer een collega hem op een dag een revolver toestopt, komt Arthur gevaarlijk dicht bij de grens van het toelaatbare te staan. Alle opeengestapelde woede, frustratie en onmacht dreigen stilaan tot een explosie van geweld te leiden.

Als stripverfilming is Joker in de eerste plaats verrassend gelaagd. De focus komt volledig op de triestige protagonist te liggen, een personage waarvan je als kijker niet goed kan inschatten hoeveel sympathie hij verdient. De ruwe en liefdeloze jaren '80-maatschappij laat de naar warmte hunkerende man uitgroeien tot een wraakzuchtige maniak. Deze fatsoenlijke psychologische uitwerking houdt Joker consequent. De makers tonen geen interesse voor makkelijke actie en laten het bloederig geweld kaderen binnen een vrij geloofwaardige metamorfose. Dat Arthur een clown is en een aandoening heeft waardoor hij in lachen uitbarst, zijn verhaalelementen die mooi bijdragen aan dit figuur.

Voor de uitwerking van andere personages is niet echt plaats en alles welbeschouwd is het scenario - dat tijdens het draaien voortdurend aangepast werd - niet erg complex, noch geïnspireerd. De film blijft echter overeind door de magnetiserende vertolking van Joaquin Phoenix, die dit personage met liefde en overtuiging neerzet. Zijn fysiek, zijn grimassen, zijn spreektoon, zijn oogopslag en zijn bewegingen zijn overdacht en maniakaal, maar nergens storend aangedikt of ... tja, clownesk. Hier zien we een gigantisch talent iets heel bijzonder doen. Daardoor valt niet op dat de plot toch wel wat vaag is en zie je door de vingers dat Taxi Driver en The King of Comedy model stonden. Deze Scorsesefilms - allebei eveneens met Robert De Niro - stellen ook een falende connectie met de mensheid en de drang om gezien te worden centraal maar durven we essentiëlere cinema noemen.

Joaquin Phoenix is maniakaal en magnetiserend in deze verfrissende comicverfilming

Dat deze productie geleid werd door Todd Phillips, de man achter ongein als Old School, Starsky & Hutch en The Hangover, is wel enorm verrassend. Joker scoort op visueel vlak maar we gaan nog niet meteen veronderstellen dat met Phillips een nieuwe Scorsese is opgestaan. Laat ons dus ook wat relativeringsvermogen achter de hand houden als binnen enkele maanden die Oscars er aan komen.

Sven De Schutter Helemaal (niet) akkoord? Lees de