Er ist wieder da

Genre: Satire | Duur: 1u51 | 2015 | Release: 13 Januari 2016 | Land: Duitsland | Regie: David Wnendt | Cast: Oliver Masucci, Fabian Busch, Katja Riemann, Christoph Maria Herbst

Hoe zou Hitler de 21^e eeuw beleven, mocht hij op een dag op onverklaarbare wijze terug onder ons zijn? Auteur Timur Vermes bouwde rond dat idee de spitsvondige, heerlijk geschreven roman Er ist wieder da (Daar is hij weer), een ideaal concept om te verfilmen. Jammer genoeg verliest de bestseller in de adaptatie veel van zijn scherpte en is de prent productioneel minderwaardig.

Door de plot nogal bruut te verhaspelen en personages tot stereotypen te reduceren, geven de makers al meteen alle nuance op. Het consequent uitwerken van de personages en hun relaties zorgde in de roman voor een stevige dramatisch fundament, terwijl het scenario nu uit knullige, rommelig samengestelde scènes bestaat die te weinig samenhang vertonen. Het is duidelijk dat Er ist wieder da enkel voor het oppervlakkig effect gaat. Dat de makers de protagonist guerillagewijs de door toeristen bevolkte straten van Berlijn op sturen, is illustratief: het is onrustwekkend en grappig tegelijk, maar het draagt niets bij aan de plot.

Door de context van het relaas sterk op Duitsland te betrekken (en heel wat Duitse bekende figuren de revue te laten passeren), verliest de film ook nog eens wel veel van zijn universele aantrekkingskracht, alsof de film gemaakt werd voor insiders.  De onnozele humor en povere karakterontwikkeling van veel te veel irritante en zenuwachtige figuren nemen een ietwat kritische kijker al zeker niet voor zich in. 

Het fijne uitgangspunt, een (media)satire met de best geloofwaardige inslag dat Hitler vandaag ook nog op succes zou kunnen rekenen doordat zijn welbespraaktheid en doortastendheid de politici van vandaag tot sukkels reduceert, blijft gelukkig grotendeels overeind, maar dan zonder de vele fijne details en subtielere verwijzingen uit de roman. Niettemin weet Er ist wieder da nog enigszins te amuseren. In de epiloog wordt overigens treffend duidelijk dat de radicale ideeën van der führer nog lang niet verdwenen zijn, maar de makers leggen het er wel erg dik op. Was het niet net de bedoeling dat de kijker zelf al tot die conclusie was gekomen?

Wat deze film naast de oppervlakkige en soms cartooneske uitwerking echter vooral zo zwak maakt, is het visuele aspect. Er ist wieder da is armtierig in beeld gezet, met een ondermaatse fotografie en onoverdachte beeldvoering. Overbelichte beelden vol helle kleuren geven de film een goedkope, trashy look. Moeilijk in te beelden dat de verfilming van een bestseller niet over voldoende budget en middelen beschikte om er een kwalitatieve film van te maken.