Het Vonnis

Jan Verheyen en subtiliteit zijn zelden in één context terug te vinden. Hoezeer ook het rechtbankdrama Het Vonnis op een evenwichtige wijze een controversiële zaak tracht te bekijken, blijkt dit in de eerste plaats toch een behoorlijk sensationele en wat ordinaire wraakfilm te zijn met een hoge zuurtegraad.

Met een wat vulgaire gretigheid zoomt Verheyen in de prelude van dit relaas in op de gewelddadige moord op de vrouw van Luc Segers. Het Dag Allemaal-publiek kijkt misselijk toe maar weet tegelijk dat dit smullen wordt, zoals dat iedere week het geval is in de 'waar gebeurd'-rubriek van hun lijfblad. En dan wordt ook zijn dochter nog eens aangereden! Amai en ocharme.

Verheyen herpakt zich echter. In de eerste helft van de film zien we Luc ten prooi aan verdriet, wanhoop en wrok. We zouden in zijn radeloos ronddwalen de kiem van een psychologisch drama vermoeden, maar stilistisch schiet Verheyen daarvoor te kort en de opdringerige muziek zet vooral de tragiek in de verf. Gelukkig is er Koen De Bouw. We nemen hem vaak als vanzelfsprekend aan in het Vlaamse filmlandschap, maar hij weet van Luc Segers een zeer waarachtig en geloofwaardig personage te maken. Daar iemand als de onovertroffen Johan Leysen naast zetten, garandeert acteerwerk van de bovenste plank. En dat met een minimum aan verkavelingsvlaams.

Na een dik uur wordt dit weliswaar mechanisch vertelde verhaal ontdaan van alle soberte. Het Vonnis wil immers vooral een aanklacht zijn tegen het falende justitiële apparaat - geeuw.... Gerechtigheid is niet hetzelfde als rechtvaardigheid, we zullen het geweten hebben. Jammer van de kansen die verloren gaan om van deze publieksfilm een echte morele invraagstelling te maken. Bedroevend ook hoe de verzuurde lezer van HLN ongetwijfeld zijn gelijk vindt in de clichématige uitbeelding van een incompetente minister van justitie. Teleurstellend hoe emoties de beleving van deze prent bepalen, want laat je intelligentie maar eens nuchter werken bij een dergelijk dramatisch festijn.

Gelukkig maakt men van Segers geen held, maar een slachtoffer. Daar is Verheyen godzijdank niet de bocht uitgegaan. Eindelijk wat maturiteit? Er is bij de kijker aannemelijk sympathie voor Segers, maar hopelijk niet voor zijn daden. Het valt echter te betwijfelen dat een groot deel van het popcornpubliek die nuance weet te maken. Jappe Claes moet als openbaar aanklager onze rede bespelen, maar door ook van dit personage een eerder akelig figuur te maken, wordt de argeloze kijker in feite gemanipuleerd. Om zeker te zijn voert men Veerle Baetens op als een soort van antagonist, maar het vergt een kunstgreep om haar deel van de plot te laten uitmaken ('een verre neef', hoe verzin je het?)

De ongenuanceerde sensatielust van Jan Verheyen verhindert dat dit een morele invraagstelling of sober psychodrama weet te zijn.

Een meer secce en neutrale aanpak had niet alleen op zijn plaats geweest, het had Het Vonnis misschien wel een betere film gemaakt. Het scenario mist daarnaast verrassing. Verheyen maakt films die je zelf ook wel zou kunnen verzinnen. Het slotstuk, opgebouwd uit pleidooien, is zelfs amper opwindender dan een echte rechtszaak. Fijn dat er nog ietwat met de vertelstructuur gespeeld wordt, maar verder lijkt het allemaal redelijk simpel gehouden moeten worden. Zo vindt Het Vonnis dan wel mooi aansluiting bij Verheyen's matige maar desondanks succesvolle oeuvre.

Sven De Schutter Helemaal (niet) akkoord? Lees de