Pain & Gain

Genre: Misdaad komedie | Duur: 2u09 | Release: 4 September 2013 | Land: VS | Regie: Michael Bay | Cast: Mark Wahlberg, Dwayne Johnson, Anthony Mackie, Ed Harris, Rob Corddry

Michael Bay is sinds de Transformerseries zowat het boegbeeld geworden van plebejische Hollywoodcinema, dit hoofdzakelijk omdat veel van zijn films slechts excuusjes lijken te zijn voor het uitpakken met uitbundig CGI-geweld en toilethumor. De voornoemde franchise was daar wellicht het hoogtepunt van, maar ook Pain & Gain is slachtoffer van de regisseur zijn gewoonte om verhaal op te offeren voor infantiel amusement.

Voor Pain & Gain baseerde Bay zich op enkele stranger than fiction gebeurtenissen uit de jaren negentig. Daniel Lugo, een bodybuilder met een sterk geloof in de Amerikaanse droom en zelfverbetering, koestert ambities die niet proportioneel zijn met zijn capaciteiten. Als hij ondanks zijn harde inspanningen steeds weer op frustratie stuit, gaat hij samen met twee andere gewichtheffers het criminele pad op: ze ontvoeren een puissant rijke zakenman en martelen hem tot hij al zijn bezittingen aan hen overhandigt. De tomeloze gulzigheid van Lugo & co doet de situatie echter snel uit de hand lopen.

Een basisregel van cinema die Pain & Gain duidelijk niet kent is ‘show don’t tell’. Bay maakt onophoudelijk gebruik van voice-overs om uit te leggen wie de personages zijn en hoe de plot verloopt, met het gevolg dat de kijker steeds op een afstand wordt gehouden van de zich ontvouwende intriges. Door alles te vertellen in de plaats van het te tonen laten de meeste scènes amper een indruk achter voorbij een puur verstandelijk niveau.

Visueel weet Bay nochtans hoe hij een film in mekaar moet knutselen. Qua camerawerk en cinematografie is Pain & Gain dik in orde. Het probleem is echter dat vanaf minuut één alles verloopt met de snelheid van een muziekclip en de kijker nooit de tijd krijgt om tot rust te komen. Scènes duren gemiddeld misschien dertig seconden en de steeds snellere opeenvolging van geweld en geroep heeft een haast verlammend effect. Misschien was dat de bedoeling, maar dat maakt het nog niet leuk.

Overigens is het vanwege het kinderachtig omspringen met het bronmateriaal moeilijk te geloven dat Pain & Gain een waargebeurd verhaal is. Op een zeker moment verschijnt zelfs de boodschap ‘This is still a true story’ op het scherm om ons daaraan te herinneren. Ligt de ongeloofwaardigheid echt aan de feiten zelf of aan de manier waarop ze gepresenteerd worden? Bay kan het liet laten zijn pipi-kakahumor in de film te verwikkelen en maakt feitelijk een farce van een ernstige situatie. Er was hier zeker wel potentieel voor gitzwarte humor à la Burn After Reading, maar de regisseur ontbreekt de subtiele toets nodig om het onderwerp naar behoren te behandelen.

Hoewel Pain & Gain niet de ergste film uit Bays oeuvre is, etaleert dit luidruchtig schouwspel alles wat hem zijn voornoemde reputatie bezorgd heeft: ondoordachte exces, slappe humor en een volkomen gebrek aan nuance.