Yuri - and the frustration of our ponies

Genre: experimentele film | Duur: 55 min. | Release: 1 Januari 2012 | Land: België | Regie: Liesbeth Marit | Cast: Dirk Hendrikx, Lara Barsacq

“Honden en katten werden neergeschoten en de put in.
Bomen werden in stukken gezaagd en in cellofaan gewikkeld, en ook de put in.
De mensen redden zichzelf.
Het was alsof ze twee werelden waren.
Die van de mens.
Die van de dieren, planten en bomen.”

Een zwart paard wandelt in een donkere arena terwijl een duistere voice-over luidt. Een man kneedt deeg, kleedt zich aan en brengt brood rond. De ramp van Tsjernobyl is net achter de rug.

Na een kwartier, bestaande uit een handvol scènes en zonder dialoog, wisten we dat Yuri - and the frustration of our ponies niet op een geijkte manier verteld zou worden. Vlaams visueel kunstenaar Liesbeth Marit maakte een bezwerende film over de relatie tussen mens en natuur. In een opeenvolging van scènes, die zelden narratief verbonden zijn, toont ze de tocht van Yuri op brommers en paarden, door velden en wegen, in huizen en bossen.

Een allereerste dialoog ontstaat wanneer twee mannen op een grassprietje proberen te fluiten. ‘Daar staat een schone pony’, zegt de ene tegen Yuri, ‘Die is van Angelique. Ze vroeg of je een brood wou meebrengen.’ De pony dwaalt over een verwaarloosd tennisveld wanneer Yuri met zijn brommer voorbijrijdt. Angelique stelt thuis haar spullen voor, alsof ze Yuri introduceert in een beschaving. Ze lijkt stukken natuur te bezitten – planten in potten, een goudvis in een bokaal, speelgoeddiertjes, de hand van een yeti. ‘Et toi?’, vraagt ze aan Yuri. Hij kijkt naar haar en glimlacht. Hij besnuffelt haar, als een hond aan de natte neus van een pony ruikt.

Angelique en Yuri rennen en ravotten door de velden. Hun losse kleren zijn als wapperende manen. Daarna is Yuri ingebonden in een kostuum, zijn lange haren in een dot, zittend tussen muren en vensters. En dan feest hij – mensen drinken en dansen, kussen en zingen. Ze geven bloemen en eten taart, steken kaarsen aan en blazen het vuur uit. Misschien ontdekken wij ons eigen beest nog meest op een feest.

In de laatste scène gaat Yuri van zijn paard af en laat hij hem los. Hij zwerft door het bos, grijpt de takken, als een omhelzing, een noodzakelijkheid, een jaloezie, een afscheid. Als een dier ruikt hij aan de groene stammen, wanneer naast hem een trein voorbij raast.

Op een suggestieve manier – door soundscapes, close-ups en long-shots, statische en explorerende camera’s – toont Marit de ambigue verhouding tussen de wereld van de mens en die van de dieren, planten en bomen. Aan de ene kant ontstaat de mens uit de natuur en zijn wij er onlosmakelijk deel van. Maar door er ons meester van te maken, door een hiërarchie te scheppen,  hebben wij ons op afstand gezet. We hebben huizen gebouwd en van stenen een gebruiksvoorwerp gemaakt. Wij hebben met onze handen brommers in elkaar gestoken en vergaten afscheid te nemen van onze paarden. 

In tegenstelling tot de voice-over in het begin, zit weinig morele drukking in de film. Natuur wordt niet als verheven boven de mens getoond, noch is de mens de ultieme slechterik – zoals in zo veel hedendaagse postapocalyptische films voorondersteld wordt. Wel lijkt Marit de paradox te willen presenteren dat mens en natuur door een natuurlijke evolutie uit elkaar gegroeid zijn en, schipperend tussen voeden en vernielen, elkaar vaak moeilijk terugvinden.

http://www.liesbethmarit.be/