Wuthering Heights

Haast onzichtbaar komt Wuthering Heights aangewaaid. Een enkele poster in het straatbeeld en slechts in een handvol zalen vertoond, daarmee moet deze prent het doen. Doodzonde, want na Fish Tank en Red Road ontplooit Andrea Arnold met deze derde langspeler op verstommende wijze haar enorm talent.

Het gotische verhaal van Emily Brontë werd al zo vaak op het witte doek geschilderd, met versies van William Wyler en Yoshishige Yoshida (in een Japanse kleedje!) als belangrijkste ankerpunten, dat alle revolutionaire sappen uit haar bloedmooie elegie stilaan waren weggespoeld. Grensverleggend om haar messcherpe voorstelling van geestelijke en lichamelijke mishandeling is Andrea Arnolds adaptatie in de eerste plaats een ode aan die verontrustende kracht van het origineel. Vanaf het allereerste beeld wordt het stijve korset van het kostuumdrama – denk: gezwollen taalgebruik, romantische travels en rijkelijke decors – opengescheurd en ontbloot Arnold een gitzwart pestlandschap van eeltige handen en ijskoude nachten. Haast zonder dialoog en vastgelegd met een schokkerige camera sijpelt de ontkiemende maar vanaf het begin ook gedoemde liefde tussen Heathcliff en Cathy het netvlies binnen. Klodden modder vliegen langs de lens en gierende wind beukt zich door de speakers terwijl de twee geliefden er in het woeste hinterland alles aan doen om samen te blijven. Maar de strijd der klassen en de zwakte van het mensenhart laten maar zoveel toe.

De grimmige nieuw-neorealistische wereld die hier wordt geopend – tegelijk dampend en ijskoud, beschouwend en diepgravend –, bleef ons nog nachten later op de huid kleven.

Hoewel Wuthering Heights al ruim 150 jaar meedraait, met een opera, popsong en graphic novel langsheen zijn historie, is Andrea Arnolds versie helemaal van deze tijd. Dat ze niet enkel het barokke juk van zich afschudt dankzij het vrijgelaten (digitale) camerawerk maar ook Heathcliffs huidskleur verruilt voor het donkerdere soort, is niet minder dan een briljante zet. Op deze manier verlegt ze het 19e eeuwse kader van Brontës origineel naar het koloniale Groot-Brittannië, tot op het jachtige digitale tijdperk van vandaag. Maar de echte schoonheid van Wuthering Heights ligt voorbij deze postmoderne scoop. Virtuoos wordt de innerlijke strijd in de donkere geest van Emily Brontës personages vertaald naar de vernietigende schoonheid van hun leefomgeving. Antonioni maakte daar zijn levenswerk van, Bergman ook. Zocht Arnold in Fish Tank nog naar een equilibrium tussen miserie en bekoring in de stad, dan verlegt ze haar uitgebeende panorama dit keer naar de natuur. Heathcliffs zoektocht naar liefde en verlossing werd zo bedwelmend tastbaar gemaakt – via schedels, uitgeregende landschappen en vernuftige scheimpflugcomposities –, dat dit lijfelijk soort cinema haast een spirituele dimensie meekrijgt. De grimmige nieuw-neorealistische wereld die hier wordt geopend – tegelijk dampend en ijskoud, beschouwend en diepgravend –, bleef ons nog nachten later op de huid kleven.

Met een uitmuntende cast die moeiteloos overeind blijft zonder ook maar een noot muziek, toont Wuthering Heights de verpletterende schoonheid van ontluikende liefde, die zich als een tomeloze zee op een grillige rotskust klieft.

Ruben Vandersteen Helemaal (niet) akkoord? Lees de