Towelhead

Nadat Alan Ball als scenarist triomfeerde - welke fictiefan heeft American Beauty en Six Feet Under niet gezien? - waagt hij nu ook zijn kans als regisseur. Daarvoor kiest hij voor de verfilming van een semi-autobiografische roman van Alicia Erian. In Towelhead, dat in de VS werd uitgebracht als Nothing Is Private omdat Amerikanen van Arabische afkomst zich (volkomen onterecht) beledigd voelden, vinden we een aantal vertrouwde elementen terug. Een tweede American Beauty is Towelhead daardoor zeker niet geworden, maar de prent is degelijk en origineel genoeg om het bekijken waard te zijn.

Ball kiest opnieuw voor een buitenwijk als achtergrond, ook nu weer een lieflijk decor waar hij personages met minder frisse bedoelingen tegen plaatst. Hoofdfiguur is de 13-jarige Jasira, die al meteen bij het begin van de film haar schaamhaar laat bijscheren door de vriend van haar moeder. Reden genoeg om de twee uit elkaar te halen, denkt Jasira's moeder, die haar dochter echter de situatie veel kwalijker neemt dan haar vriend. Dus belandt Jasira bij haar vader, een Libanees die in de suburbs van Houston voor de Nasa werkt. De komst van een 13-jarig meisje dat volop bezig is haar seksualiteit te ontdekken (en deze min of meer onwetend etaleert), ontregelt de autoritaire en strikte christen wat, maar zijn wil is al snel wet. Hoewel hij zijn dochter bij momenten liefdevol behandelt, lijkt ook hij haar kwalijk te nemen dat ze een jonge vrouw aan het worden is. Te korte t-shirts, tampons, vriendjes, ... alles is een reden om zijn dochter strak aan de leiband te houden. Jasira ondergaat dat allemaal schijnbaar wat willoos. Achter zijn rug leest ze echter blootblaadjes, masturbeert ze in de klas en gaat ze in op de avances van de racistische buurman.

Towelhead wil in de eerste plaats duidelijk provoceren. Door de seksuele beleving van kinderen te etaleren - weliswaar nergens expliciet gefilmd - , door de samenleving van mensen van diverse afkomst en religie te hekelen, door zeer foute volwassenen op te voeren. Dat Ball daarbij humor schuwt - dit is geenszins de satire die American Beauty was en bevat geen spat van de zwarte humor die Six Feet Under kenmerkt - en vooral onduidelijk standpunten inneemt tegenover de door hem zelf opgevoerde thema's, maakt zijn film even hard als verwarrend. Toch is de verontwaardiging of ontzetting die Towelhead teweeg brengt, slechts oppervlakkig. Wie het getoonde verafschuwt - zoals vele Amerikanen - doorziet de intelligentie van deze film wellicht niet. Het is dus een kwestie van onder die laag van provocatie te gaan wroeten ('look closer' was de tagline van American Beauty). Maar wie die moeite doet, wordt eigenlijk ook teleurgesteld. Ball heeft niet zo heel veel te vertellen, blijkt dan. De film verliest halverwege wat van zijn strakke vertelritme en zal daardoor lang niet zo gebald zijn als eerst gedacht - de film duurt dan ook meer dan 2 uur - maar blijkt vooral te vrijblijvend en te kil om echt een punt te maken. De taboes stapelen zich op zonder dat het de kijker nog wat doet. De personages zijn, hoewel schitterend uitgetekend en prachtig vertolkt, haast allemaal onsympathiek. Dat ze een bedenkelijke moraal hanteren, is natuurlijk net wat de plot drijft, en dat de jonge hoofdrolspeelster de kijker een ongemakkelijk gevoel heeft, is beslist de bedoeling. Maar wat moeten we uiteindelijk concluderen? Die wazigheid illustreert dat Ball nog lang geen Todd Solondz is.

Toch haak je niet helemaal af. Ball verweeft nog een zekere aanvaardbare dramatiek doorheen zijn plot - het personage van Toni Collette komt als geroepen - en de acteurs leveren topwerk af. Aaron Eckhart is een geloofwaardige enge buurman, Peter Macdissi zet een genuanceerde vaderrol neer en hoofdrolspeelster Summer Bishil (reeds meerderjarig tijdens de opnames) bewandelt prachtig de lijn tussen onverschilligheid en nieuwsgierigheid. Ook al komt Ball niet tot bevredigende conclusies en is het geen prettig zicht in de spiegel die hij zijn landgenoten - en zelfs bij uitbreiding ons Westers denken - voorhoudt, zijn aanpak verdient waardering.

Sven De Schutter Helemaal (niet) akkoord? Lees de