Threads

'De maatschappij is een radarwerk van draden. Ze houden alles samen, maar zijn tegelijk het fragielste element'. De threats van threads, de dreiging door de draden.

De BBC gebruikte dit idee in 1984 om een film te maken over de Koude Oorlog, waarin explosies gedempt waren door een stil vijandschap. Maar wat de Britse openbare omroep ook wel wist, is dat stilte gruwelijker kan zijn dan een explosie, dat uitstel van pijn een deel van de pijn is.

De BBC bleef echter niet stil. Regisseur Mick Jackson besloot de angst en de gruwel uit de geluidsdichtheid te halen en te tonen hoe de geschiedenis had kunnen lopen. Hij start de film met alledaagse situaties: een familie zit aan tafel, een vrouw wordt zwanger, een koppel koopt een appartement. Maar overal duikt de televisie op en nieuwsberichten over mogelijke aanslagen vullen de huiskamers. Het maakt het geweld tegelijk aanwezig als afwezig.

En dan slaat het noodlot toe. Groot-Brittannië wordt gebombardeerd. Initiële paniek slaat gauw om in families die uiteengerukt worden, muren die neerkomen en baby?s die onder het puin terechtkomen. We volgen het proces tot zoveel jaren later, wanneer de erbarmelijke omstandigheden de nieuwe levensstandaard is en de Britse maatschappij verdergaat tussen vuilnis en smog, afbladderende reclameaffiches en bergen stenen.

Threads is daarmee een hevige horrorfilm geworden, gelijkaardig aan het apocalyptische 28 Days Later, maar gekaderd als documentaire. Zo wisselt Jackson beelden van een vrouw, doodziek van nucleaire straling, af met tussentitels met feitelijke informatie. Hij maakt het geheel minder sensationeel dan het voornoemde 28 Days Later, toont de aanvaller niet en maakt geen gebruik van filmische spanningselementen. Maar de horror zit net in die droge stijl, omdat het verhaal gemakkelijk terug te koppelen is aan de realiteit en het collectieve geheugen. In de beelden zit waarheid, al is nooit letterlijk voorgevallen wat we op het scherm zien. De gedachte aan ondergang was echter aanwezig en elke rechte muur was ook een neervallende. Achter elk draadje lag de schaduw van een schaar.

De sociaal-politiek context van een bepaalde film wordt vaak onderschat, maar door de frontale aanpak, laat Threads de kijker niet ontsnappen. De angsten van toen worden niet verpakt in een fictief monster dat een reëel gevaar belichaamt, maar wordt naakt en rauw op het scherm geplakt. We zien geen sublimatie van angst, maar een confrontatie. Dit is meteen ook de reden waarom Threads controversieel was bij zijn release, maar tegelijk de tijd heeft overleefd.

Bert Lesaffer Helemaal (niet) akkoord? Lees de