The Darjeeling Limited

Terwijl zijn generatie- en naamgenoot Paul Thomas Anderson zichzelf heruitgevonden heeft met There Will Be Blood, gaat Wes Anderson rustig maar beslist verder op de ingeslagen weg, zijnde die van de kleurrijke tragikomische komedies die een lust voor het oog en balsem voor het hart zijn. Na Rushmore, The Royal Tenenbaums en The Life Aquatic with Steve Zissou, zet het buitenbeentje van de new wave zijn filmloopbaan verder met een alweer uitermate aanstekelijke, glorieuze en hilarische film die levenspijn en onzin weer perfect combineert.

The Darjeeling Limited wordt voorafgegaan door de kortfilm Hotel Chevalier, die je gerust de proloog op de hoofdfilm kan noemen. Jason Schwartzman en Natalie Portman spelen een koppel dat voor de laatste keer samen is in een Parijse hotelkamer. Hun samenzijn vloeit al over in een herinnering nog voor het is afgelopen. In amper 13 minuten slaagt Anderson er in Schwartzmans personage Jack een karaktermotivatie mee te geven voor de film die volgt en een superieure nostalgische sfeer te schetsen door een hotelkamer te vullen met twee mensen, een hoop tristesse en wat bittere spot. En uiteraard de schitterend in beeld gebrachte blote kont van Portman.

In The Darjeeling Limited treffen we Jack opnieuw aan, deze keer op een trein in India, waar hij zijn twee broers Francis en Peter ontmoet. De drie hebben elkaar een jaar niet gesproken na de begrafenis van hun vader. Oudste en rijkste broer Francis is na een zwaar ongeval tot het besef gekomen dat zijn familie belangrijk is en een spirituele reis de band zou kunnen herstellen. Dat zijn materialisme, betweterigheid en controledwang - er is zelfs een assistent mee die iedere avond gelamineerde reisschema's onder de deur van de slaapcoupé schuift - van de reis een wel zeer geforceerd gebeuren maakt, tracht Francis uit alle macht te negeren. Mystieke rituelen, diepgaande gesprekken, oprechte emoties: de reis moet en zal een ervaring worden. Maar ook Jack en Peter staan op een kruispunt in hun leven en zien al die symboliek niet meteen zitten. Dat ze onderling geheimen hebben waar de derde niet mag van weten, helpt ook al niet. Pas wanneer de reis van het schema afwijkt en de broers uiteindelijk met lamineermachine en al in de Indiase hitte staan, kan de hereniging aanvangen.

Met Owen Wilson, Adrien Brody en Jason Schwartzman beschikt deze prent over een weergaloos trio hoofdrolspelers. Hun samenspel is tegelijk heerlijk irritant en ergerlijk harmonieus. Wilson is echt wel meer dan een lolbroek, Schwartzman overtreft neef Nicolas Cage moeiteloos en Brody zouden we gewoonweg nog veel meer willen zien. Hun personages zijn fanatiek uitgewerkt, echter wel in die mate dat ze tegen het einde van de film eigenlijk opgebruikt zijn. Bill Murray en Natalie Portman maken kort hun opwachting, maar een speciale vermelding moet uitgaan naar Anjelica Huston, die net als Murray en Wilson ook al in de twee vorige Andersonfilms te zien was. Nadat ze dreigde te blijven steken in karikaturale rollen, is deze grote dame ijzersterk in haar kleine rol als moeder van de broers. Voor het eerst zonder make-up op het scherm, maakt ze een oude maar waarachtige indruk.

Alweer lichtjes geniale en productioneel oogstrelende tragikomedie

Aanvankelijk doet The Darjeeling Limited vertrouwd aan: Anderson voert eens te meer een soort cartooneske personages op, vertolkt door de beste karakterkoppen, die nerdy en cool tegelijk zijn, met leven en liefde worstelen, literair verantwoorde emoties uiten en doorgaans ook een gekke hobby of gewoonte hebben. Die plaatst hij dan in een oogstrelend poppenhuisachtig decor vol subtiele details (na het Tenenbaumhuis en de Zissouboot is het nu dus de Darjeelingtrein), waardoor zijn films productioneel gezien echte juweeltjes zijn. En toch verlegt Anderson zijn grenzen. The Darjeeling Limited is tragikomisch en warm en doet je als vanouds permanent glimlachen, maar gaat ook verder dan die leukheid. Dit relaas evolueert zonder clichés of vertrouwde plotwendingen naar een mooie ode aan familie en een vriendelijke maar essentiële reflectie op de klappen die het leven ons toedient. Dit wordt bereikt door een even zinloze als cruciale vraag te stellen: kunnen broers vrienden zijn? De nogal nadrukkelijke metafoor die de bagage van de broers op het einde van de film voorstelt, had niet gehoeven, maar zet wel een mooi punt achter dit relaas. Zo delft Anderson film na film steeds dieper naar een zekere genialiteit die misschien ooit een echt meesterwerk zal opleveren.

Sven De Schutter Helemaal (niet) akkoord? Lees de