Buddha Collapsed Out of Shame

Op de affiche van Buddha Collapsed Out Of Shame staat een onder de modder bedolven jochie. Hij lijkt wel een Boeddha en daar verwijst de filmtitel ook naar. In een lege nis in de rotsen van Bamiyan, de setting van de film, stonden eeuwenlang twee reuzengrote stenen Boeddhabeelden. Dit Afghaans kunsthistorisch erfgoed werd in 2001 voor het oog van de hele wereld vernietigd door explosieven van de Taliban. Aan het begin en het einde van de film wordt illustratief beeldmateriaal van die ontploffingen gemonteerd. Vandaag trachten duizenden families rondom het steengruis te overleven.

Afghanistan was de voorbije 25 jaar het strijdtoneel van Russische communisten, Al-Qaeda, de extremistische Taliban en van al dan niet christelijke Westerlingen. Wat scenarioschrijfster Marziyeh Meshkini, tevens moeder van de regisseuse, ons wil vertellen, is dat de vernietiging in het land verder reikt dan het zichtbare puin. De impact van de oorlog op de kinderen van Afghanistan is zo groot dat ze deze nog steeds naspelen. 'Als Boeddha uit schaamte het veld ruimde, wat zal er dan worden van de kinderen van Bamiyan?', vroeg Hana Makhmalbaf zich af. Ze is de 19-jarige Iraanse regisseuse van Buddha Collapsed Out of Shame. Filmen kreeg ze van de familie met de paplepel ingegeven.

Hana Makhmalbaf opteerde voor een minimalistische aanpak. De cast bestaat niet uit jonge acteurs maar werd onder de lokale bevolking bij elkaar gezocht. Voor de regie was het noodzakelijk dat de kinderen het acteren als een spel zagen. Vandaar dat dit spelelement in de film zo duidelijk aanwezig is. Een poëtische verhaallijn over een 6-jarig meisje op weg naar school was het uitgangspunt. Bakhtay is een lief ondernemend lefgozertje. Samen met een ander grotbewonertje, Abbas, tracht ze de pesterijen van de andere jongens te slim af te zijn. ?De betekenis,? stelt Makhmalbaf, ?zit verborgen in hun spelletjes?. Het effect van jarenlang geweld heeft zijn doel niet gemist.

De charme van deze quasi non-fictie zit hem in de eenvoudige aanpak en de gelaagde symboliek. Het oorlogsspel wordt geregisseerd maar de kinderen bevinden zich in hun natuurlijke verstoorde omgeving. Makhmalbaf en haar moeder geven een genuanceerd beeld van volhardendheid zonder vooruitgang. Maar misschien hadden ze hun verhaal ook iets snediger kunnen vertellen in een kortfilm.

Vera Bras Helemaal (niet) akkoord? Lees de