Sicko

Guerilla filmmaker Michael Moore klaagt in zijn nieuwste documentaire het Amerikaanse gezondheidssysteem aan. Zo?n 47 miljoen Amerikanen hebben geen ziekteverzekering en betalen astronomische bedragen voor de minste ingreep. Maar ook degene die wel verzekerd zijn, krijgen er maar weinig voor in de plaats.

In Sicko focust Moore op die laatste groep. Sinds het systeem volledig geprivatiseerd werd onder het bewind van Nixon is winst maken het enige belang van de verzekeringsmaatschappijen en daarvoor gaan ze letterlijk over lijken. Uit een resem getuigenissen van patiënten of erger, weduwes van patiënten, blijkt hoe verziekt het systeem is. Administratieve clausules maken dat een waslijst aan ziekten simpelweg onverzekerbaar zijn, dat je maar beter niet te dik of te dun bent, dat patiënten verplicht zijn zich te laten verzorgen in een ziekenhuis dat eigendom is van hun verzekeringsmaatschappij, dat ze toestemming moeten vragen alvorens een specialist te raadplegen of een ambulance te nemen, dat patiënten met een slepende ziekte riskeren om zomaar geschrapt te worden en dat mensen zonder geld als vuilnis op straat gedumpt worden.

Uit de tienduizenden reacties die binnenkwamen op Moores oproep om slechte ervaringen met ziektemaatschappijen te melden kwamen hallucinante verhalen naar voren, vaak met tragische gevolgen. Maar er kwamen ook enkele opmerkelijke reacties van de andere kant. Zo hebben de verzekeringsmaatschappijen dokters en specialisten in dienst om mensen die een aanvraag doen voor bepaalde onderzoeken of ingrepen af te keuren. Een schrijnend geval was een man die een levensnoodzakelijke niertransplantatie werd geweigerd terwijl er een donornier beschikbaar was. Enkele van die ex-dokters getuigen met schaamrood op de wangen dat hun loonbriefje en positie geëvalueerd werd op basis van het aantal afkeuringen dat ze deden. De eed van Hippocrates stelt in Amerika blijkbaar niet veel voor. Wanneer Moore dit probeert uit te leggen aan een Londense dokter begrijpt de arme man er niks van en stelt dat hij nooit in een systeem zou willen werken waarin hij patiënten moet weigeren op basis van hun sociale afkomst.

Ziekteverzekering die vanuit de overheid geregeld wordt is in Amerika nog steeds taboe omdat het ?communistisch? is en wordt gevoed door hardnekkige clichés over extreem lange wachttijden en onderbetaalde dokters. Nochtans bewijst Moores ommetoer langs Canada, Engeland en Frankrijk al snel dat een sociale verzekering alleen maar voordelen heeft. In Engeland zijn er staatsziekenhuizen waar iedereen gratis terecht kan, medicijnen kosten er maximum zes pond, en zijn gratis voor kinderen en bejaarden. Het punt is duidelijk, wie kan daar nu tegen zijn? Wat hij er iets minder uitdrukkelijk bij vertelt is dat de burgers in deze landen daar ook wel 30 tot 40 % van hun loon voor moeten afstaan; en dat de verzorgingsstaat zo zijn eigen kwalijke kantjes heeft.

Er ging dan ook al heel wat kritiek op over Moores ongenuanceerde positieve voorstelling van een sociaal ziektesysteem. Natuurlijk is het hier ook geen rozengeur en maneschijn maar dat is nu eenmaal de tactiek van Michael Moore: geen diepgravende onderzoeksjournalistiek maar statements die emoties losmaken en debat stimuleren. En als statement en eye-opener kan Sicko net als al zijn andere documentaires tellen en heeft zijn effect nog voor de release al dubbel en dik bereikt. Niet alleen voor die enkele betrokkenen die na Moores bemoeienis wel gecompenseerd werden maar vooral door de mediahetze die rond Sicko ontstond en die hopelijk ook hier de stemmen die opgaan voor privatisering weer zullen doen verstommen.

Ils Huygens Helemaal (niet) akkoord? Lees de