Rescue Dawn

Jaren geleden hoorde Werner Herzog over de belevenissen van Dieter Dengler, een vliegtuigpiloot van het Amerikaanse leger die tijdens de Vietnamoorlog crasht, in handen van de Vietcong terechtkomt en uiteindelijk weet te ontkomen. Sindsdien laat dit waargebeurde verhaal Herzog niet meer los. Uit die fascinatie groeide in 1997 de documentaire Little Dieter needs to fly en tien jaar later de langspeelfilm Rescue Dawn. Het resultaat is een onwaarschijnlijk intense bioscoopervaring over doorzettingsvermogen en overlevingsdrang geworden, die echter iets te veel neigt naar een lofrede aan de moedige soldaat.

Als we Tom Hanks of Hugh Grant nog eens horen klagen dat ze te vaak getypecast worden als respectievelijk 'Mr. Nice Guy' en ?sullige sympathiekeling? wijzen we hen graag op het lot van Christian Bale. Als de arme Brit al niet moet opdraven als manische bezetene zoals in American Psycho en Harsh Times, dan moet hij zich wel ongezond hard uithongeren voor zijn rol. Nadat hij al om en bij de dertig kilogram verloor voor The Machinist, mag hij dat ziekelijke kunstje hier nog eens overdoen. Die anorectische look was namelijk noodzakelijk om geloofwaardig over te komen. Als gevangene van de Vietcong moest hij immers maandenlang zien te overleven op de korreltjes rijst die hij af en toe kreeg toegestopt en na zijn ontsnapping, op de slangen en het ongedierte die hij uit ontbering in de jungle ving. Herzog staat bekend om zijn gedreven en soms explosieve omgang met zijn acteurs. Zoals een beetje verwacht kon worden speelt Christian Bale dan ook de pannen van het dak.

Na een korte aanloop en het obligate voorstellen van de protagonisten komt Herzog direct ter zake. Na de vliegtuigcrash in het midden van de jungle in Laos kan Dengler nog even ontkomen, maar al gauw belandt hij in een gevangenkamp. Nadat de bewakers zich op hem hebben mogen botvieren met hun meest creatieve marteltechnieken wordt hij gedropt bij zijn medegevangen, waaronder ook enkele Amerikanen. Als hij ziet dat die er mentaal en fysiek nog enkele malen erger aan toe zijn dan hijzelf, speelt er maar één ding door zijn hoofd: ontsnappen. Zijn lot is echter verbonden met dat van zijn onfortuinlijke kompanen en zo ontstaan er onvermijdelijk onderlinge spanningen.

Het moet al even geleden zijn dat we nog zo hard zijn meegezogen in een film. Als epische studie over overlevingsdrang en de psychologische gevolgen van ontbering op een groep mensen is Rescue Dawn stukken meeslepender en beklijvender dan Alive (die andere film waar alle miserie begon met een dom vliegtuigongeluk). Als ontsnappings- en achtervolging-in-de-jungle-film is de oorlogsprent minstens even spannend en absoluut inhoudsvoller en minder pervers dan Apocalypto.

Waarom strandt de beoordeling dan in ?s hemelsnaam op een niet onaardige, maar toch ook niet fenomenale twee sterren? Wel, Werner Herzog gaat iets te ver in zijn adoratie voor Dieter Dengler. Herzogs leven bezit verrassend veel overeenkomsten met dat van de reeds overleden Vietnamveteraan. Net als hij is de regisseur van Duitse komaf en moest hij zien te overleven in beroerde omstandigheden in het naoorlogse Duitsland. Beide heren zijn ook doorzetters en najagers van hun dromen. Dat geluk zijn ze gaan beproeven in Amerika, ?the land of opportunities?. Het is dus begrijpelijk dat Herzog zijn genegenheid voor het onwaarschijnlijke avontuur van de gestrande soldaat niet onder stoelen of banken steekt. In de film lijkt het echter of Dengler de enige moedige, gewiekste en snuggere persoon is en de anderen inclusief zijn medegevangen, laffe knullige schlemielen. Voorts lijdt Rescue Dawn een beetje aan hetzelfde euvel als die andere Vietnamklassieker The Deer Hunter. De Vietcong worden namelijk behoorlijk negatief afgebeeld als sadistische, niet al te schrandere beesten.

Laat die laatste minuscule minpuntjes de pret echter niet vergallen, maar geniet vooral van de acteerprestatie van een wervelende Christian Bale en de grootse, soms zelfs poëtische vertelstijl van Werner Herzog.

Jonas Rosquin Helemaal (niet) akkoord? Lees de