Le Fils

Toen de gebroeders Dardenne in 1999 elke internationale bekroning ontvingen die ze zich konden dromen voor een compromisloos rauwe film als Rosetta, was het zeer de vraag hoe ze hun eigenzinnige koers zouden vervolgen. Nu drie jaar later is er een opvolger, en het antwoord lijkt te zijn dat de tweeledige filmtrots uit Luik zich nauwelijks door het succes heeft laten beïnvloeden. Le Fils bevat nog radicaler camerawerk en is nog minimalistisch in beeld gebracht, maar zal daarom soms ook bijna onredelijke inspanningen van de kijker verwachten.

Bij de keuze van het thema is men echter wél een geheel nieuwe weg ingeslagen. Geen maatschappijgebonden problemen als huisjesmelkerij of werkloosheid meer; het verhaal van Le Fils is opgebouwd rond de tijdloze Dostojewski-thematiek Schuld en Boete. Maar hoe dat precies zit, zal u uit de film zelf moeten vernemen. We kunnen enkel verklappen dat alles draait om Olivier, een alleenwonende en in zichzelf gekeerde timmerman die jonge knapen dit oerdegelijk métier probeert aan te leren (een rol van habitué Olivier Gourmet). Wanneer de jeugdige delinquent Francis (Morgan Marinne) zich bij zijn houtbewerkingatelier aanbiedt zal Olivier deze pas vrijgelatene aanvankelijk weigeren. Uit een mysterieuze en verregaande interesse voor diens situatie begint hij de jongen echter te bespioneren...

De Dardennes brengen het verhaal van Olivier in hun gekende, bij Dogma aanleunende stijl. Dat wil zeggen sec, zonder muziek, en gefilmd met een nerveus wiegende handcamera waarvan de shots enkel bij tijdsprongen onderbroken worden. Hiermee wordt het hoofdpersonage zo nauw gevolgd dat de ervaring onvervalst beklemmend wordt - en reken maar dat we niet licht over het gebruik van dat adjectief gaan. Het zorgt ook voor haast gênante confrontaties met Oliviers fysieke verschijning (een kortademige en goed in het vlees zittende veertiger met een beduimelde bril). De indringendheid is hier trouwens ook grotendeels voor rekening van protagonist Gourmet, die voor deze rol op Cannes de prix d'interprétation masculine kreeg.

De stijl van de gebroeders betekent echter ook dat je onvoorbereid in het verhaal wordt gedropt; alle informatie moet komen uit de minimale dialogen. Waar dat nog erg goed werkte in een openlijk aangrijpend relaas als Rosetta, is dat bij de terughoudendheid van Le Fils niet meer zo vanzelfsprekend. Het haast naturalistische trekje heeft immers plaats gemaakt voor uiterst ui-terst subtiele heling. Een bewonderenswaardige keuze wel, prachtig ondersteund door het voorzichtig lossen van de greep van de camera. Maar het betekent ook dat de film gevuld is met ontelbare houtbewerkingsequenties terwijl je als kijker het raden hebt naar hetgeen er binnenin Olivier omgaat. We gingen die enkele uitbarstingen in de film koesteren, maar we beseften ook dat dit meer dan ooit een kwestie is van persoonlijke smaak. De Dardennes hebben zich in hun aanpak in elk geval volleerd...

Bruno De Fraine Helemaal (niet) akkoord? Lees de