Engel

Genre: Drama | Duur: 1u45 | 2018 | Release: 19 September 2018 | Land: België | Regie: Koen Mortier | Cast: Vincent Rottiers, Fatou N'Diaye, Paul Bartel

De naam van Koen Mortier klinkt de doorsnee cinemabezoeker wellicht onbekend in de oren, al mag hij als één van onze meest interessante filmmakers gelden. Ex-Drummer (2007) en 22 Mei (2011) getuigden van een uitgesproken stijl, een creatieve geest en koppige eigenheid, maar wisten Mortier eigenlijk nog niet echt op de kaart te zetten als cineast – ook wel omdat geen hond ging kijken. Intussen is Mortier de vijftig voorbij maar we blijven hem als veelbelovend beschouwen. Ook in Engel zien we een filmmaker aan het werk die weet wat hij doet, niet wil pleasen of expliciteren, nog maar eens het risico neemt echte cinema te maken die het grote publiek niet makkelijk vindt.

Aan de basis van Engel ligt de roman Monoloog van iemand die het gewoon werd tegen zichzelf te praten van Dimitri Verhulst, die de inspiratie vond in de wat marginale dood van wielrenner Frank Van den Broucke. Zowel auteur als cineast geven aan dat het relaas een mogelijke interpretatie van de feiten is, een verzonnen weergave van wat er zou kunnen gebeurd zijn. De protagonist heet dus voor het gemak Thierry Brasfort, een coureur die het niet helemaal aan het waarmaken is en met een valies vol demonen en cynisme landt in Senegal.

Een ontmoeting met de ebbenhouten gazelle Fae, een straatmeisje dat op meer en beter hoopt, laat een verwantschap groeien tussen de twee outcasts. Er bloeit passie op maar hun eerste nacht samen strandt op beloftes en grootspraak: Thierry zal nog voor het krieken van de dag overlijden.

Dat de afloop van dit relaas ons bekend is, geeft de plot een bijzonder tragische ondertoon maar onze emotionele betrokkenheid daarbij is toch vooral te danken aan de figuur Van den Broucke zoals we ons die herinneren. De impact van zijn dood in de film, is vooral sterk omdat we de echte VDB voor ons zien,  flamboyant, tot de verbeelding sprekend, telegeniek. Als Engel volhardt in de stelling dat de protagonist fictief is, dan raakten we ondanks de geëngageerde vertolking van Rottiers, niet in de ban van de verzonnen wielerheld.

Eveneens een tikkeltje onwaarachtig, is de coup de foudre die toch iets te nadrukkelijk vanuit het niets ontstaat. Dat Fae en Thierry in elkaar een vorm van verlossing zagen, willen we nog aannemen, maar dat de nachtelijke verlangens meteen tot eeuwige trouw moeten leiden? Naaah. Op die manier weet Engel enkel op plot niet te overtuigen. De overgebleven mythe rond het wieleridool, het literaire talent van Verhulst en de kunde waarmee Mortier levenspijn vat, vormen echter gecombineerd een bijzonder fragiel, voelbaar en van tragiek zinderende portret van een man die niet lijkt te remmen bij de afdaling.

Laat die weemoedige, onbevattelijke sfeer dan nog eens vormgegeven worden door de alweer grootse Nicolas Karakatsanis, die deze op pellicule gedraaide prent voorziet van wondermooie beelden, kleuren fel als de impulsen van de hoofdpersonages en duister zo zwart als hun gedachten. Soulsavers voorziet die ietwat onwerkelijke laatste nacht fenomenaal van een elegische, troostende soundtrack die de betreurde Van den Broucke negen jaar later alsnog mag begeleiden op zijn eeuwige ronde.

Engel mag wat ons betreft een zekere verankering in de realiteit ontberen, we willen Mortier toejuichen. Zijn cinema is volwassen, compromisloos, heerlijk on-Vlaams. Stijn Coninx mag straks volle zalen lokken met Niet Schieten - fletse, poëzieloze dramatisering - , het zijn de volhouders in de marge die onze bewondering krijgen.