Marriage Story

Al sinds zijn doorbraak The Squid and The Whale weet Noah Baumbach cinefielen te plezieren. Hoe scherp en pijnlijk analyserend films als Margot at the Wedding, While We're Young en The Meyerowitz Stories echter zijn in de uitbeelding van disfunctionele links-intellectuele familiedynamieken, we moesten recent toch concluderen dat er weinig evolutie in zijn werk zat en zijn thema's ons nu wel bekend zijn. Met het grandioze, overweldigende Marriage Story overtreft de cineast echter eindelijk zichzelf en durven we hem stilaan één van de bepalende regisseurs van zijn generatie te gaan noemen.

Het prachtige familieleven tussen actrice Nicole en regisseur Charlie - die beiden met een beetje fantasie als evenbeelden van Baumbach en Jennifer Jason Leigh kunnen gelden - komt triestig tot een einde. De twee bijna-voormalige wederhelften willen daar zonder veel wrok en kleerscheuren uitkomen en stellen het welbevinden van hun zoontje Henry centraal. Naargelang de ergernissen en frustraties tot meer conflict leiden, wordt de administratieve afhandeling echter een bitse strijd waarbij doorwinterde advocaten de messen slijpen en de meest pijnlijke details uit het huwelijksleven als wapen worden gehanteerd.

Nicole en Charlie worstelen zich doorheen deze stresserende periode in het besef dat ze als ouders van Henry elkaar altijd zullen blijven kennen. Wat is het tegengestelde van verloofde, vraagt Nicole zich af. Er is geen woord voor iemand met wie je een gezamenlijk verleden zal afsluiten. Maar wanneer de twee goedbedoelende bijna-exen gereduceerd worden tot figuranten in een smerige poppenkast die vooral hun advocaten dient, moeten ze triestig vaststellen dat ook de mooie momenten bezoedeld worden. En of Nicole nu een punt heeft in haar bewering dat ze zich als individu nooit heeft kunnen ontplooien in de relatie met een geniale artiest, haar huwelijk heeft haar wel mee gevormd tot wie ze als mens én actrice is.

Zo creëert Baumbach een herkenbare, wrange reflectie op een enerzijds vanzelfsprekende, anderzijds absurde samenlevingsvorm als het huwelijk, en tegelijk een intieme kijk op hoe een relatie een onvermijdelijke impact heeft op onze ontwikkeling. Dat hij ons als kijker heel nauw betrekt bij de huiselijke dynamiek en de emotionele intimiteit van een gezin, kunnen we minder als een genoeglijk voorrecht beschouwen dan bij het verpletterend mooie Boyhood, maar confronterend, ongemakkelijk echt en onder je vel kruipend, is dit drama ontegensprekelijk. De misselijkmakende mechanieken achter de echtscheidingsindustrie zorgen voor meer dan één moment van machteloosheid.

Dat dit echtscheidingsverhaal van begin tot eind in authenticiteit baadt, valt deels te verklaren door Baumbach's eigen ervaringen. Hij maakte de scheiding van zijn eigen ouders mee, en zag ook zijn eigen huwelijk tot een einde komen. Zowel de feitelijke ervaringen als de extreme emoties achter zo'n ingrijpend gebeuren, hebben hem geïnspireerd tot zijn beste film tot nog toe.

Dit relaas oogt daarnaast ook wonderbaarlijk mooi. Het korte openingsshot - een beeld van Nicole tijdens een theaterstuk - blaast je van je sokken en in het bijzonder de New Yorkse scènes weten te treffen door de nostalgische fotografie en het uitgekiende kleurgebruik, waar Randy Newman verrassend genoeg meesterlijk muzikaal bij mijmert. Je voelt spijt en tristesse maar ook dankbaarheid en aanvaarding in de zorgvuldig gehanteerde composities.

Een magistrale reflectie op het einde van een relatie, met een Scarlett Johansson in de rol van haar leven.

Het zijn echter de acteurs die Marriage Story finaal imposant tot leven brengen. We vroegen ons al lang niet meer af waarom de ene na de andere topregisseur met Adam Driver wil werken: dit is gewoonweg een talent om U tegen te zeggen. Maar wat zijn we Baumbach vooral dankbaar om Scarlett Johansson - EINDELIJK - die langverdiende grote dramatische rol te geven die haar talent zo veel meer waard is dan die Avengersreeks. Haar in één shot opgenomen snottermonoloog bij haar advocate (een formidabele Laura Dern overigens) is maar één van de vele scènes die ons voornemen bestendigen om levenslang fan te blijven van deze schoonheid. Wat een prestatie - hopelijk goed voor die lang verhoopte eerste oscarnominatie.

Marriage Story zal op veel lof en bekroningen mogen rekenen - zelfs de uitstekende montage verdient een vermelding - en kan eindelijk Kramer vs. Kramer als eeuwige referentie van de troon stoten, maar meer dan dat is dit een overrompelend rake film die je hart heel langzaam verscheurt en nadien weer in wondermooie stukjes aan elkaar plakt.

Sven De Schutter Helemaal (niet) akkoord? Lees de