Whiplash

Whiplash lijkt een traditionele feelgoodprent te zijn, npg maar eens de keiharde weg naar succes als onderwerp hanterend, waarbij iemand de top bereikt met behulp van een inspirerende leerkracht. Het soort Hollywoodentertainment dat ontspant en in het beste geval je hart doet smeulen.

In zekere zin is dat Whiplash dus, maar onder die eerste genietbare narratieve laag, waarin de jonge drummer Andrew een kans krijgt in een elite-jazzorkest te spelen onder leiding van de strenge Terrence Fletcher, zit een iets grimmiger kluwen van manipulaties en extreme emoties, die deze prent doet kolken en razen van energie. Het kijkplezier overtreft dan ook alle verwachtingen.

Wat zich tussen student en docent afspeelt, is immers niet zomaar een optimistisch relaas waarin iemand zijn grenzen leert verleggen. De relatie tussen de ambitieuze Andrew en de meedogenloze Fletcher, ontwikkelt zich als een vurige, wurgende strijd die de kijker zonder moeite weet mee te slepen. Whiplash ijvert er niet voor een tweede Black Swan te worden, waarin de psychologische teneergang van de protagonist als een afdaling in de krochten van de ziel wordt voorgesteld, maar weet met deze eenvoudige plot een immense psychologische spanning op te roepen.

Debuterend cineast Damien Chazelle, die Whiplash baseerde op zijn eigen bekroonde, gelijknamige kortfilm, pakt uit met een zeer overdachte en uitermate geschikte stijl. Uiteraard worden zijn camerabewegingen en montage bepaald door de jazzmuziek op de soundtrack, maar ook de belichting, de fotografie en het script geven blijk van vakkennis. Chazelle weet een verbluffend bekoorlijk geheel te smeden van alle elementen en houdt zijn plot op intelligente wijze onder controle.

Ook de casting is een schot in de roos en maakt van deze film een kleine triomf. Miles Teller, door filmkenners al in het oog gehouden sinds Rabbit Hole en nadien sterk bevestigend in The Spectacular Now, toont dat hij alles in huis heeft om een grote naam te worden. Charisma en talent uiteraard, maar ook nog eens een grote bereidheid zich een rol helemaal eigen te maken. Het bloed aan zijn vingers in bepaalde scènes, was zelfs echt, zo wil men ons doen geloven.

Onder die eerste genietbare narratieve laag, waarin de jonge drummer Andrew een kans krijgt in een elite-jazzorkest te spelen, zit een iets grimmiger kluwen van manipulaties en extreme emoties, die deze prent doet kolken en razen van energie.

Weerwerk krijgt hij van een grootse, nooit eerder zo formidabel uit de hoek komende J.K. Simmons. Ook wie de man kent van bijrollen in Spider-Man, Burn After Reading, Juno of de serie The Closer, kijkt stomverbaasd toe hoe deze niet eens zo telegenieke acteur alle aandacht naar zich toetrekt met een akelig geloofwaardige, Oscarwaardige vertolking.

Whiplash was misschien niet van plan zo'n indruk te willen maken. Van bescheiden festivalfavoriet (de film won tot nog toe prijzen op Sundance en Deauville) evolueren naar publiekslieveling of Oscarkandidaat was mogelijk een verre droom van de makers, maar intussen heeft de prent een onwaarschijnijke parcours afgelegd.

Sven De Schutter Helemaal (niet) akkoord? Lees de