Leto

Genre: Muzikale komedie | Duur: 2u06 | 2018 | Release: 13 Maart 2019 | Land: Rusland | Regie: | Cast:

Zowat elke Russische film die bij ons een release kent, lijkt een zeker gewicht te torsen, alsof perse aan zekere stereotyperingen moet voldaan worden. Het gaat vaak om ernstige films, misantropisch eerder, rond zware thema's. De personages zijn vaak onderdrukt, arm of alleen. Kou en troosteloosheid lijken de sfeer vaak te bepalen. Kort door de bocht, dat weten we, maar het zijn ook precies die clichés die de doorsnee Russische film impact laten hebben. Leto spreekt alles tegen: deze heerlijke film is een grandioze ode aan een revolutionaire periode en een bijzonder amusante, vrolijke en heerlijk vormgegeven muziekfeest. 

Dit als semi-biografische sfeerschets opgevatte relaas speelt zich af in de underground punk- en rockscene van het Leningrad begin jaren '80. De populairder wordende muzikant Mike van de groep Zoopark maakt kennis met de jonge gitarist Viktor en we volgen hen in hun muzikale honger en pogingen om in het repressieve Rusland een publiek te vinden, maar ook hun muziek recht op bestaan te laten hebben. 

De plot laat nog een aantal andere, vaak ongedefinieerde personages op ons los, maar Leto vindt zijn sterkte eigenlijk geenszins in het scenario: de protagonisten nemen ons bij de hand op een trip in hun leefwereld, maar een echt samenhangende of gefundeerde plot valt er eigenlijk niet te ontdekken. Sommige scènes worden zelfs speels voorzien van commentaar door een verteller die b.v. aangeeft dat wat we zien helemaal niet gebeurd is. De dramatische oppervlakkigheid staat echter een beleving niet in de weg. Regisseur Serebrennikov maakt de optimistische sfeer van toen grandioos voelbaar en laat ons ervaren hoe de liefde voor muziek alle figuren samenbrengt en iets in beweging zet dat in het kille, conservatieve Rusland van toen absoluut niet vanzelfsprekend was. Er valt niet veel te begrijpen: veel meer dan een verhaal, brengt Leto een sfeer, vat het de tijdsgeest en de mentaliteit, wil het ons laten participeren aan een beweging. 

En met wat voor effect! Leto is een heel waarachtige, levendige en inventief in beeld gezette ode aan de muziek en de energie en de creativiteit van de pioniers. De camera wringt zich tussen personages in, voelbaar makend hoe de ene musiceert, de ander adoreert. In vaak lange shots zijn we getuige van het muzikaal verzet, het hopen, de verwachtingen, de passie voor een tijd, een collectief, een tegenstroom. De cineast speelt naar hartelust met montage, beeldvoering en kleur, alsof zijn film een speeltuin is. De meest memorabele attracties zijn dan onvermijdelijk de drie zotte, knetterende, hilarische en van frivole animaties voorziene momenten waarop de personages een klassieker uit het genre ten berde brengen, ondersteund door willekeurige en niet altijd even vlot Engels sprekende Russen: Psycho Killer, The Passenger en Perfect Day zijn wel erg voor de hand liggende vertegenwoordigers, maar in deze versie heb je ze nog nooit zien en horen losbarsten. Daarnaast vult Leto zijn tijd met naast Bowie en T.Rex heel wat Russische rocksongs die misschien wel eens naar het kitscherige neigen maar authentiek overkomen en helemaal opgaan in de muzikale brij. 

Maar de ziel van Leto vind je niet in de opzichtige en tot dansen aanzettende muzikale intermezzo's. Tussen deze children of the revolution is een zekere tederheid voelbaar en de regisseur vindt poëzie in het collectieve, de verpozing in strand- en bosscènes, de oprechtheid van de protagonisten. Zijn olijke knip- en plakvormgeving maakt de prent ook visueel genietbaar. Dat de film vrijwel volledig in zwart-wit is, vinden we finaal gezien toch jammer. In de sporadische kleurmomenten zit een briljante nostalgische filter waardoor we eigenlijk deze hele film wel willen bekijken hadden. Een film die zomer heet maar zon uit de weg gaat? Niettemin is het effect van deze heerlijke film ontegensprekelijk.