Klass

Wat zegt u de Estse cinema? Ons niet veel alleszins, en dat verklaart al deels waarom de Estse film Klass ons zo wist te verrassen. Daarnaast is dit drama ook gewoon meer dan degelijk gemaakt en weet dit schokkende relaas zeer te beklijven. Men zou haast nog van essentiële cinema spreken, zeker in tijden waarin hele middelbare scholen naar Ben X worden gestuurd om eens goed na te denken over pestgedrag.

In deze knap in beeld gebrachte prent is ook Joosep het slachtoffer van pesterijen. De hippe jongens en meisjes uit zijn klas maken hem elke dag het leven zuur met vaak zeer grove stoten. Kaspar, een intelligente klasgenoot van Joosep, vindt het maar niets dat bullebak Anders de hele klas naar zijn hand zet en weigert nog deel te nemen aan de pesterijen. Zo kiest hij - min of meer gedwongen - de kant van Joosep, wat niet in goede aarde valt bij de rest van de klas. Samen trachten de twee jongens zich te verzetten tegen de steeds brutaler en zelfs weerzinwekkender wordende pesterijen, maar uiteindelijk zal iemand te ver moeten gaan om de situatie tot een einde te brengen.

Cineast Ilmar Raag, die het verhaal aanvankelijk wat geforceerd hip in beeld brengt, blijkt al snel een consequente en perfect passende filmstijl te hanteren. Dit provocerende relaas, geïnspireerd op de Columbine-tragedie in de VS, weet dan ook al zeer snel onder je huid te kruipen. Met afgrijzen aanschouw je hoe een klein groepje mensen meent de levens van anderen te beheersen. Machteloos zijn we er getuige van hoe Joosep en Kaspar getergd worden tot er - helaas - doden zullen moeten vallen.

Daarmee verklappen we geenszins de afloop van deze indringende film. Al van bij het begin krijg je als kijker een duidelijke hint en bovendien steekt de filmmaker niet onder stoelen of banken waar hij de mosterd haalde. Toch is dit geen Estse versie van Elephant. Hier krijgen we duidelijk de aanloop van het drama te zien en wordt er stil gestaan bij de rol van ouders, leerkrachten, passieve klasgenoten, pesters en gepesten zelf. Raag gaat daar ver in. Hij zorgt er immers voor dat ons medeleven voor de slachtoffers van de pesterijen zo groot is, dat we in de bloederige finale moeten vaststellen dat we begrip hebben voor hun daden, hoe onmenselijk die ook zijn. Samen met Joosep en Kasper wil je als kijker immers dat al die vreselijke pubers op passende manier gestraft zullen worden. Frappant is daarbij dat deze gebeurtenissen, die zich binnen de tijdsspanne van één week afspelen, volkomen geloofwaardig zijn. De moeder van Joosep benadrukt dat nog eens: 'Lees jij dan geen kranten?' vraagt ze aan haar echtgenoot wanneer die stelt dat Joosep zich maar moet leren verdedigen.

Vergeleken met deze krachtige en onrustwekkende film is Ben X een kindervertellinkje - al ligt de focus daar natuurlijk op autisme. Maar nu het geweld op school ook in Europa, in België zelfs, steeds driestere vormen begint aan te nemen, is dit pas echt een film die verplicht kijkvoer zou moeten zijn voor onze tieners.

Sven De Schutter Helemaal (niet) akkoord? Lees de