Jarhead

Genre: Drama | Duur: 2u03 | 2005 | Release: 11 Januari 2006 | Land: VS | Regie: Sam Mendes | Cast: Jake Gyllenhaal, Peter Sarsgaard, Jamie Foxx, Chris Cooper

Wanneer Hollywood zijn pijlen richt op het Amerikaanse wanbeleid in het Midden-Oosten, houden de producenten de vingers doorgaans stevig gekruist. De leden van de Academy knijpen alvast de oogjes dicht, uit vrees voor een herhaling van Michael Moore's anti-Bush nummertje op de oscaruitreiking, nu twee jaar geleden. Maar Sam Mendes, die eerder het leven van de suburban middleclass op de korrel nam met American Beauty, gaat de uitdaging aan en verfilmde Jarhead, Anthony 'Swoff' Swoffords relaas over zijn hoogdagen als soldaat bij de marine. Dat de oudjes hun Oscars maar al opblinken.

Na de openingsscène die krek uit Kubrick's Full Metal Jacket zou kunnen zijn gekomen, volgen we Swofford tijdens zijn dienst in de eerste linies van Operation Desert Shield. Gepakt en gezakt met een hele resem vaderlandse idealen en een zwaarbeladen rugzak trekken de jonge troepen onder de brandende hitte door het Midden-Oosten op zoek naar de oliebronnen van Saddam Hoessein. Tijdens hun tocht raken de jonge knapen steeds meer gedesillusioneerd en beginnen ze te twijfelen aan de idee van hun operatie. Waarom ondergaan zij zulke beproevingen en waarin treffen zij, de naïeve onschuld zelve, de schuld?

Jarhead is echter geen prent geworden die gebukt gaat onder citaten of een loodzware thematiek omdat het bij regisseur Sam Mendes in de eerste plaats gaat over hoe de jonge kornuiten hun jeugd inwisselen tegen hun volwassenheid en hoe ze hun idealen opgeven ten koste van de realiteit. Net zoals Mendes' Road To Perdition een gangsterfilm was die over zo veel meer ging dan schietijzers en mompelende gangsters, is dit slechts in de tweede plaats een oorlogsfilm, maar veeleer een film over vriendschap onder mariniers en hun verlangen naar het thuisfront. Net daarom is Jarhead een zeer frisse film geworden en laat ie zich misschien het best bekijken als een anti-oorlogsfilm of een nihilistische karakterstudie van de onbegrepen soldaat.

De desolate woestijnlandschappen worden bijgevolg dan ook zeer klinisch weergegeven door het intrigerende camerawerk van Roger Deakins (vaste cameraman van de Coen-broertjes), terwijl de oorlogszone in rood/zwarte kleuren wordt gehuld en zo refereert aan de post-apocalyptische nachtmerrie van Coppola's Apocalypse Now. De functioneel gekozen soundtrack (voornamelijk surfsongs uit de jaren zeventig) sluit perfect aan bij de droogkomische geest van de prent, evenals de acteerprestaties. Kersverse Hollywoodhunk Jake Gyllenhaal (Donnie Darko) zet op prima wijze de onwetendheid van zijn personage neer. Swoff is immers een speelbal die zich laat leiden door zijn idealen en illusies. Zo acteert Gyllenhaal dan ook: de sereniteit zelve en met de blik op oneindig. Oscarwinnaar Jamie Foxx is als drilmeester Sykes bijzonder goed op dreef en Peter Sarsgaard biedt Gyllenhaal prima weerwerk.

Mendes' kijk op het Amerkaanse militaire apparaat is misschien te gewaagd voor prestigieuze filmprijzen, maar wat ons betreft is Jarhead een klassepaard zonder weerga. Een potentieel plaatsje in de KUT-top 10 van 2006 is nu reeds gereserveerd.