The Zone of Interest

Jonathan Glazer neemt zijn tijd. Tien jaar (!) na het ijzingwekkende, onvergetelijke Under the Skin krijgen we eindelijk nog eens nieuw werk te zien. The Zone of Interest is opnieuw een extreem kil gebrachte opdoffer die toch wel enigszins verrassend genomineerd werd voor 5 Oscars.

De familie Hoss heeft het mooi voor elkaar. Ze wonen in een prachtig, stijlvol huis met een paradijselijke tuin en zwembad en genieten van luxe en weldaad, ook al is het volop oorlog. Dat de tuinmuur aan het vernietigingskamp Auschwitz grenst, waar vader commandant is, wordt zo uit alle macht genegeerd.

Tegenover de gruwel die onzichtbaar blijft - al zie je in de knappe composities altijd wel een detail dat er naar verwijst en kunnen het gegil, de geweerschoten, de geblafte bevelen en vooral het razen van de ovens niet aan het gehoor onttrokken worden - plaats Glazer in deze romanadaptatie de banaliteit van het alledaagse leven. Figuren die niet zozeer doen alsof er niets aan de hand is, wel de gruwel als volkomen normaal beschouwen. We zien de familieperikelen nu en dan verstoord worden door wat er in het kamp gebeurt maar grotendeels laten de familieleden de horror gewoon passeren als een regenbuitje. Niks knagend geweten. Zo makkelijk beland je in morele leegte.

Glazer vertelt dit relaas met een afstandelijkheid en kilte die de kijker laat verstommen. Zo eenvoudig is het klaarblijkelijk om je verheven te voelen boven de mensheid en uitroeien van bevolkingsgroepen met een vanzelfsprekendheid te bekijken. Ontstellend, al weigert Glazer deze conclusie expliciet te maken.

Glazer illustreert met ijzingwekkende kilte hoe makkelijk je in morele leegte belandt

Deze strakke beeldkaders, de vrijwel onbeweeglijke camera, het filmen met natuurlijk licht en de verraderlijke montage versterken de beleving van The Zone of Interest als een onderdompeling in ijskoud water. Mica Levi haalt misselijkmakende wanklanken uit de kast om dat auditief te illustreren. Ingrepen als met infraroodcamera's gefilmde nachtscènes, en tegen het einde een flashforward, maken je er attent op dat je niet zomaar naar een verhaal kijkt, maar naar een eigenzinnige bewerking van de realiteit. Noem dat gerust een kunstwerk.

Sven De Schutter Helemaal (niet) akkoord? Lees de