Shoplifters

Genre: Drama | Duur: 2u01 | 2018 | Release: 12 December 2018 | Land: Japan | Regie: Hirokazu Kore-Eda | Cast: Lily Franky, Mayu Matsuoka, Sakuro Andô

De vermaarde cineast Kore-eda verliet vorig jaar even zijn vertrouwde wereld met de filosofisch getinte misdaadprent The Third Murder maar laat zich nu opnieuw van zijn menslievende kant zien met eens te meer een sterke, gevoelige prent over Japans familieleven. Het ingetogen Shoplifters werd in Cannes bekroond met de hoogste eer, de Gouden Palm. 

De vijfjarige Yuri lijkt wat aan haar lot overgelaten. Het gezin uit de buurt dat zich over haar ontfermt, wordt na wat vijven en zessen haar nieuwe familie. Dat betekent ook dat ze er mee op uit trekt om winkeldiestallen te plegen. In tegenstelling tot wat we gewend zijn in de films van Kore-eda, bevinden we ons dit keer immers wat lager op de sociale ladder. De familie Shibata is niet bepaald welstellend en bestaat uit plantrekkers die al eens de regels overtreden. Maar hun moraliteitsbesef zit snor: Yuri blijft bij hen, in de veronderstelling dat ze beter af is dan bij de ouders waar ze schijnbaar verwaarloosd en mishandeld wordt. Dat we de gezinssamenstelling verder niet exact begrijpen, blijkt ook de bedoeling trouwens. De regisseur schetst zijn personages met veel liefde en vond eens te meer twee geweldige kindacteurs. 

De zorgzaamheid die zich nonchalant etaleert tussen de personages, groeit uit tot één van de thema's van dit warme relaas vol prachtige, luchtige waarnemingen van familiale intimiteit. De cineast lijkt te betreuren dat de familiale tradities waarmee we Japan nog steeds associëren, in verval raken en familiaal contact en verantwoordelijkheid minder vanzelfsprekend worden. Wie zorgt eigenlijk nog voor wie? Daarnaast reflecteert Shoplifters ook over generatieverschillen en wat binnen een familie aan elkaar wordt geleerd. Vader Shibata zal op een bepaald moment dieptreurig moeten bekennen dat hij zijn kinderen leert stelen omdat dat het enige is wat hij door te geven heeft. 

Dit alles manifesteert zich als gewoonlijk bij Kore-eda tegen het voortschrijden van de tijd en de seizoenen. Zonder merkbare wendingen of benadrukte gebeurtenissen ontwikkelt zich een licht-melancholisch familiedrama waarbinnen ons zelfs zachtjes een tragische plot besluipt die meer geconstrueerd lijkt dan gewoonlijk bij Kore-eda. Dat de oma bij een uitje op het strand mijmert dat men zijn familie eigenlijk toch ook zou moeten kunnen kiezen, blijkt van groter belang dan we dachten. De strandscène, die ook op de filmposter terug te vinden is, is overigens een echt juweeltje: met schijnbare eenvoud laat de regisseur de gesprekjes en situaties tussen zijn protagonisten zinderen van echtheid. 

De vraag die als inspiratie diende voor dit verhaal - wat maakt van een familie precies een familie? - wordt hier glorieus,  o zo bescheiden en vooral eigenzinnig beantwoord. Vanuit zijn ervaring en talent kan Kore-eda zich die aparte kijke ten zeerste permitteren en we zijn hem als filmfans alleen maar dankbaar voor alweer een grandioos stukje slice of life dat ons er op wijst dat medeleven geen zwakte hoeft te zijn.