The Birth of a Nation

Genre: Historisch Drama | Duur: 2u00 | 2016 | Release: 1 Januari 2017 | Land: VS | Regie: Nate Parker | Cast: Nate Parker, Armie Hammer, Penelope Ann Miller, Jackie Earle Haley, Mark Boone Junior, Aunjanue Ellis, Dwight Henry, Gabrielle Union

Bij de première en het daaropvolgende succes op het Sundancefestival, leek Birth of a Nation zich zonder aarzelen in de Oscarrace te werpen. Toch werd terecht opgemerkt dat dit historisch drama veeleer om de belangrijkheid van zijn onderwerp werd geprezen dan om zijn artistieke waarde. Een controverse rondom regisseur en hoofdacteur Nate Parker – die lang geleden betrokken geweest zou zijn bij een verkrachtingszaak – en een meer nuchtere ontvangst bij een breder en kritisch publiek nadien stuurde Birth of a Nation terug naar af, en dat is eigenlijk ongeveer waar deze over het paard getilde prent hoort.

Birth of a Nation is duidelijk een ijdelheidsproject. De weinig bekende Parker debuteert als regisseur met deze zelfgepende versie van een historische slavenopstand in het zuiden van de VS in 1831. Hij voert zichzelf daarbij ook prominent op als hoofdacteur, in een tragische en heroïsche rol die te nadrukkelijk naar de sympathie van het publiek hengelt. Hoofdpersonage Nat Turner leeft als slaaf op een plantage maar het beestachtige onrecht en de onmenselijke vernederingen die hem en zijn geliefden aangedaan worden, brengen de man langzaam aan de kook, tot die frustraties bloederig tot uiting komen.

De opbouw naar de ietwat makke finale bestaat voornamelijk uit huis- tuin- en keukenscènes die het leven op de plantages reduceren tot een historische soap. De personages zijn flinterdun en elke wending in de plot etaleert nadrukkelijk zijn functie. De eenvoudige dialogen komen uitleggerig over en zetten de kleurloosheid van de karakters in de verf.

Parker zoomt dus vooral in op de persoonlijke emoties – en dan nog eens vooral die van zijn eigen personage – in plaats van met een historisch besef naar de feiten te kijken. Daarbij valt weliswaar niet te ontkennen dat de slavernij één van de vele beschamende praktijken was in de totstandkoming van het machtigste land ter wereld, maar als je jezelf als kijker er op betrapt dat je na al die brutaliteiten hoopt op een gewelddadige vergelding, besef je dat Parker aan de verkeerde touwtjes heeft getrokken en we dit zelfvoldane sensationele drama niet mogen waarderen omwille van zijn onderwerp. Onvermijdelijk moeten we vergelijken met het veel humanere, indringende 12 Years a Slave.

Behoorlijk pretentieus op bepaalde momenten - de titel alleen al verraadt de ambitie om zich te kunnen meten met de gelijknamige pioniersfilm uit 1915 - en hier en daar naïef en simplistisch, neigt Birth of a Nation wat naar een parodie. Desondanks weet de prent in zijn emotionele aanpak best te onderhouden, zolang je na afloop de weinig subtiele vertelling ook weet te relativeren.