Cloud Atlas

Genre: Drama/Thriller/Sci-f | Duur: 2u52 | 2012 | Release: 20 Maart 2013 | Land: VS | Regie: Tom Tykwer, Lana Wachowski, Andy Wachowski | Cast: Tom Hanks, Jim Sturgess, Halle Berry, Jim Broadbent, Ben Whishaw, Hugo Weaving, Hugh Grant, Susan Sarandon, Doona Bae

De succesvolle en bekroonde roman Cloud Atlas van David Mitchell werd onverfilmbaar geacht, ondermeer vanwege zijn complexe narratieve structuur en de epische aard van de vertelling. Broer en zus Wachowski (The Matrix) vonden in Tom Tykwer (Perfume, Lola Rennt) een bondgenoot om het risico te nemen. Ondanks gebrek aan financiële steun is het drietal er best in geslaagd een samenhangende en entertainende prent uit het bronmateriaal te distilleren, al is het wat zoeken naar de essentie. 

Cloud Atlas levert eigenlijk zes films in één op. De locaties en tijd waarin deze zich afspelen verschillen aanzienlijk, de stijl van de verhalen al evenzeer. Zo krijg je een unieke mengelmoes van avontuur, spanning, mysterie, science-fiction, humor en tragiek, waarbinnen vaag dezelfde thema's waarneembaar zijn, zoals verzet tegen onderwerping en de destructieve, universele aard van de mens. Dat in ieder verhaal dezelfde geboortevlek voorkomt, suggereert reïncarnatie of alleszins een verbondenheid tussen mensen doorheen tijden en plaatsen. Daarnaast tref je ook een aantal minder verheven linken aan, zoals het nummer zes dat in alle verhalen een rol speelt, en is er in elk relaas een personage dat rechtstreeks beïnvloed wordt door iemand uit een vorig avontuur. 

En dan is er uiteraard het feit dat alle personages doorheen de diverse verhalen door dezelfde acteurs gespeeld worden. Dit is enerzijds amusant en verrassend (de eindcredits tonen wie je gemist hebt in welke rol), anderzijds ook niet meer dan een gimmick want bij momenten zien we de cast worstelen met personages die hen echt niet liggen. De overdaad aan pruiken, make-up en protheses leiden nu en dan ook de aandacht af. Hugh Grant is als oude man bv. echt lachwekkend, net als Hugo Weaving in een vrouwenrol. Hoewel deze vondst de film niet echt een meerwaarde biedt, is het toch een geslaagde spielerei waarbinnen de vele grote namen toch allemaal aardig hun ding doen. Tom Hanks is een verrassend viriele krijger terwijl Halle Berry aangenaam solide uit de hoek komt. Ook Ben Whishaw, Jim Broadbent, Jim Sturgess en Doona Bae krijgen heel wat kansen om hun ding te doen.  

Het pleit voor de makers van de prent dat ze niet elke gelegenheid in de bijna drie uur durende prent aangrepen om een boodschap mee te geven, ons met symboliek te overladen of spirituele dimensies toe te voegen. Er wordt al eens een aanzet tot wat gefilosofeer gegeven ('Is ons leven van ons?'), maar het blijft allemaal ten zeerste begrijpbaar. Cloud Atlas is dus lang geen Mr. Nobody. Maar daar knelt ook meteen het schoentje: deze verfilming vat eigenlijk geen enkele essentie en vertoont amper diepgang. De zes verhalen zijn op zichzelf met moeite interessant. 

Dat verhindert niet dat je best meegesleept wordt in deze ambitieuze, knap geconstrueerde film, die er vrij goed in slaagt de zes verhalen te kruisen - de roman was niet zo'n puzzel - en elk relaas vrijwel even boeiend te houden. Cloud Atlas valt beslist coherent te noemen en is uiteraard ook met veel vakkennis en visueel vernuft gemaakt. Laat ons niet onderschatten wat deze regisseurs kunnen. Dat de film in de VS flopte, is dan ook wat onterecht en zelfs merkwaardig. Natuurlijk is, wat voor de ene een vernuftige bespiegeling is van wat de mensheid bindt, voor de ander carnavalesk would-be transcendentaal mumbo-jumbo. Wij laten de filmliefhebber in ons in het voordeel van de film spreken en noteren dat we genoten hebben van een originele film die echter niet het allesomvattend kunstwerk weet te zijn dat het wil zijn.