The Bothersome Man

Uit de samenwerking van een Noors productiehuis en The Icelandic Film Company kan niets anders dan goeds voortkomen. Jens Lien maakte van Den Brysomme Mannen een beklijvende maatschappijkritiek pas comme les autres.

Andreas wordt wakker op een bus in het midden van een zwarte zandvlakte (gedraaid in de Sprengisandur-woestijn in IJsland). Hij wordt daar vriendelijk verwelkomd door een wereldvreemd aandoende oudere man en naar een onpersoonlijke, grauwe, strakke maar zeer vriendelijke stad gebracht. Hij krijgt een woning aangeboden, mooie kleren en een job die niet te veel moeite vergt. Alles is happy go lucky, maar iets wringt. Het ontbeert hem namelijk aan spanning, moeilijkheden en emoties. Zijn vriendin en zijn maîtresse bezorgen hem niet de nodige (seksuele) rush en hij zoekt zijn heil in fysiek geweld: hij snijdt zijn eigen vinger eraf en laat zich vrijwillig mutileren door een trein. Maar zelfs dat haalt niets uit. De spiraal der positivisme kent echter geen einde. Andreas wordt continu door zijn omgeving gemodificeerd en geassimileerd. Tot hij een vagina-achtig hol vindt in een muur en de waarheid erachter probeert te achterhalen.

Nu gaat de film over veel meer dan Andreas? zoektocht naar spanning, gebeurtenissen en hier en daar een druppel bloed. De maatschappijkritiek wordt op een zeer aparte manier aangeboden, zoals we dat van noordse buitenbeentjes verwachten. De film ging dit jaar op Cannes niet voor niets met de ACID-prijs lopen. Als kijker probeer je je een mentaal beeld te vormen van de stad waarin Andreas afgezet wordt: Het is overduidelijk in Scandinavië en iedereen spreekt Noors, maar meer dan wat hoge, nietszeggende wolkenkrabbers krijg je niet te zien. Straatbeelden zijn steeds leeg, mensen lopen recht op hun doel af, zonder uitzondering. Denk aan een gitzwarte variant van Kopenhagen uit Reconstrcution en je komt in de buurt. Er wordt amper gegeten; niets heeft nog smaak of geur. Muziek en kleur zijn al even afwezig. De pogingen, die de outsider onderneemt om een zinvol gesprek aan te gaan of om (eigen) opinies uit te lokken, lopen allemaal uit op mislukkingen. Alles gaat goed en een tandpastaglimlach is standaard. Maar het werkwoord ?willen? is hen vreemd. Evenals gevoelens, karakter en richting.

Den Brysomme Mannen is een waanzinnige film, des te meer omdat de film geen redenen (Van Sants Elephant tot de derde macht), geen achtergrond en geen ontknoping biedt. De acteurs acteren stuk voor stuk meesterlijk kil en apathisch. De beeldvoering en fotografie is van een ongekende kracht en draagt bij tot de grauwe, koele sfeer die de film wil aanklagen. De film doet existentialistisch aan zonder zwaar te worden en de komische noot verlicht de donkere thematiek. Meesterlijk, zonder meer.

Beau Janssens Helemaal (niet) akkoord? Lees de