The Salesman

Iran’s meest representatieve en succesvolle filmmaker Asghar Farhadi (A Separation) is na een uitstap naar Frankrijk (Le Passé) opnieuw waar we hem het liefst actief zien: in de middenklasse van zijn thuisland Iran, waar het doorleefde drama The Salesman zich afspeelt.

Een echtpaar ziet zijn leven bruusk verstoord worden wanneer een man hun appartement binnendringt en de vrouw des huizes aanrandt. Als gewoonlijk is het Farhadi niet te doen om het sensationele van de feiten, maar om de – voornamelijk onderdrukte en onuitgesproken – emoties van de betrokkenen bij de gevolgen ervan.

In dit geval sluipt een pijnlijke onrust tussen slachtoffer Rana en haar man, acteur en literatuurdocent Emad. Hun intimiteit is beschadigd, er is geen uitweg voor de nare herinneringen of frustraties. We horen zelfs niet wat er écht gebeurd is met Rana. In heel wat scènes moeten we de gedachten en gevoelens van het koppel zelf distilleren uit hun zinderende zwijgzaamheid. Intussen speelt het paar mee in een theaterstuk, Death of a Salesman van Arthur Miller, dat hen frustrerend genoeg dwingt open en kwetsbaar te communiceren. Emad dreigt zichzelf te gaan zien als hoofdpersonage Willy Loman, een kleine held die de waardigheid van zijn gezin als hoogste goed ziet.

De wraakactie van Emad verloopt ondanks die opgekropte verontwaardiging echter al even ingehouden en beschaafd. Farhadi laat zijn verhalen dan ook teren op dialogen, op levensechte, interpreteerbare momenten, met figuren van vlees en bloed. Zijn camera neemt als een extra participant deel aan de actie. We leven bijna letterlijk mee met de protagonisten.

Het onderdrukte en onuitgesprokene zorgt voor een zinderende emotionele spanningsboog.

De culturele context kleurt de plot ten dele. In een land waar schaamte en vernedering bij het ergst denkbare horen, bots je des te vaker op een muur van ontkenning en zwijgen. Toch weet The Salesman op universele wijze morele kwesties in beeld te brengen. Emad wil redelijk blijven maar vecht tegen zijn instinct om wraak te nemen.

Ondanks enkele minder subtiele momenten en een lang aanslepende finale, houdt dit sterke drama je aandacht moeiteloos vast. Dat daarbij spectaculair weinig gebeurt, getuigt des te meer van Farhadi’s verteltalent en cinematografische allure.

Sven De Schutter Helemaal (niet) akkoord? Lees de