Queen of the Sun

Genre: Ecologie | Duur: 1u23 | Release: 1 Januari 2011 | Land: VS | Regie: Taggart Siegel | Cast:

Voor velen zijn het vervelende indringers die zomerse picknicks verpesten. Anderen vrezen dan weer een gemene steek. Bijen: ze lokken vaak negatieve reacties uit. Nochtans vormen ze een noodzakelijke keten in het mondiale ecosysteem. In 2007 maakte de animatiefilm Bee Movie dit al een eerste keer (ludiek) duidelijk. De kleine beestjes gingen in staking waarna alle planten en bloemen in geen tijd verdorden.

Met de documentaire Queen of the Sun toont de Amerikaanse filmmaker Taggart Siegel nu aan dat dit dramatische effect niet zo gek ver bezijden de waarheid ligt. In 2006 werd Noord-Amerika voor het eerst geconfronteerd met een zogenaamde colony collapse disorder (CCD). Dit fenomeen zorgde voor een grootschalige sterfte in de landelijke bijenpopulatie. Siegel gaat op zoek naar de oorzaken van de CCD en – belangrijker – de desastreuze gevolgen die een totale uitroeiing met zich zou meebrengen.

Hij construeert het verhaal door mensen uit de hele wereld aan het woord te laten die elk op hun manier een band met bijen hebben. Hij kiest lang niet alleen specialisten ter zake. Ook doordeweekse imkers of gewone liefhebbers doen hun zegje. Opvallend is dat Siegel nooit gebruik maakt van voice over commentaar. Hoogstens brengt hij af en toe een geschreven definitie of waarschuwing in beeld. Hij laat zijn getuigen vrijuit spreken en schetst zo een weinig fraai beeld van de actuele toestand.

Verschillende factoren zorgen voor een afname van het aantal bijenkolonies. Grootschalige monoculturen in de landbouw zorgen voor te weinig biodiversiteit opdat de diertjes kunnen overleven. Pesticiden richten eveneens veel onheil aan. Het kunstmatig kweken van koninginnen werkt ten slotte genetisch degenererend.

De boodschap is duidelijk: het is vijf voor twaalf. Toch is er hoop. Siegel kruipt op daken in Londen en New York waar rooftop beekeepers bijen alle kansen geven in een stedelijke omgeving. Een stuk pathetischer is zijn bezoek aan een instelling voor mensen met een mentale handicap of de getuigenissen van vrouwen die hun liefde voor bijen op een haast spirituele manier beleven. De feitelijke en objectieve invalshoek waarmee hij zijn documentaire begint, verzandt zo in een grote dosis meligheid.

Siegel verdient dan weer lof voor de fotografie. Kleuren spatten van het scherm bij close-ups van bloemen en dieren. Ook de manier waarop hij honing in beeld brengt is ronduit sensueel te noemen. Gewone beelden wisselt hij af met illustratieve animatie en een enkele keer zelfs met een plasticine stop motion sequentie. Het maakt zijn documentaire tot een ernstig noodsignaal dat evenwel licht verteerbaar blijft.