Pina 3D

Genre: Hommage | Duur: 1u46 | Release: 4 Mei 2011 | Land: Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittannië | Regie: Wim Wenders | Cast:

Na jarenlange bewondering en vriendschap voor elkaar doken danschoreografe Pina Bausch en filmregisseur Wim Wenders elkaars wereld binnen om er samen een dansdocumentaire te maken. De baldadige poëzie van Bausch en Wenders' vigoureuze beeldtaal leken alvast een droom van een samenwerking. Na een zoektocht van ruim twee jaar had Wenders samen met stereograaf Alain Derobe de perfecte 3D-techniek ontwikkelt die hij nodig achtte om Bauschs bruisende danstheater om te toveren tot haar filmische equivalent. Maar amper een week voor opname kreeg Bausch te horen dat ze kanker had. Vijf dagen later overleed ze in haar geliefkoosde Wuppertal. Na veel twijfel, en dankzij de aanmoediging van Bauschs dansensemble, besloot Wenders om hun film uiteindelijk toch te draaien en van Pina 3D een postume hommage te maken aan een van Duitsland grootste danschoreografen. Dance, dance. Otherwise we are lost.

Wenders opent zijn lofrede op de plek waar Pina Bausch het meest van hield: Tanztheater Wuppertal. Zo brengt hij haar Sacre de Printemps met zichtbare toewijding en finesse, speelt slim in op de muziek en hanteert op subtiele wijze zijn cinematografische fileermesje om de scène kracht bij te zetten. Even lijkt Pina 3D een verassende hybride te worden die de magie van Lars Von Triers Dogville weet te vermengen met James Camerons 3D-fetisj, hetgeen hier voor één keer uitstekend werkt. Maar al snel wordt de donkere zaal van het danstheater ingeruild voor de mooiste plekjes van Duitsland. Zo danst u mee met Pina’s dansgezelschap langs de hoogindustrie van het Roergebied, op het water van de Rijn en in de monorail van Wuppertal. Dit levert bij momenten bevreemdende, dan weer grappige en soms ronduit verbluffende beelden op. Hier is het niet de verblindende schoonheid van Nina Sayers in haar verstikkende downfall tot Black Swan die u naar de keel doen grijpen, maar wel de subtiele wisselwerking tussen de danser en zijn strijd met de zwaartekracht die zo vakkundig, maar altijd van op afstand en statig, door Wenders worden geregistreerd.

Veel meer dan dat wordt het echter niet. Zo blijft Wenders voortdurend heen en weer zappen tussen de binnenwereld van het danstheater en de enormiteit van de buitenwereld errond, laat hij enkele (non) talking heads aan het woord die om beurten hun loftrompet voor Bausch opsteken en doet hij op gepaste momenten zijn camera lateraal zoeven om wat dynamiek te krijgen. Bovendien zorgt dit voortdurend geknip van de ene naar de andere choreografie voor een verschralend effect. Door verschillende kleine stukjes van de ongelofelijke routines te tonen krijg je een soort Best of Bausch waarin de intensiteit en gelaagdheid van één enkele voorstelling verloren gaan. Zo blijft Pina een beetje in het ijle zweven en verliest het geheel al gauw zijn spanningsboog. Wat begon als een interessante kruisbestuiving tussen de vergankelijke schoonheid van dans, de verstilde poëzie van film en de poging van het 3D-brilletje om deze rigor mortis te doorbreken verzand uiteindelijk in een oppervlakkig plaatje waarin vooral de creativiteit ver te zoeken lijkt. Daar zijn zelfs de knapste danseurs du monde en de meest dramatische Duitse landschappen niet tegen opgewassen.

Dat Wim Wenders een degelijke documentaire weet te draaien is al een tijdje gekend. Zo was The Soul of a Man uit 2003 nog een gewaagde trip doorheen de bluesdelta van Skip James en Blind Willie Johnson en werd zijn Buena Vista Social Club alom geprezen voor zijn vakmanschap. Maar de grootmeester van de roadmovie en de stadssymfonie, die pareltjes als Paris, Texas, Der Himmel über Berlin en Alice in den Städten op zijn conto heeft staan behoort meer dan degelijkheid te draaien.