Memoirs of a Geisha

We waren eigenlijk niet van plan enig enthousiasme te vertonen voor de tweede bioscoopfilm van Rob Marshall, aangezien zijn Chicago ons destijds behoorlijk op de zenuwen wist te werken en hij dan nog zes Oscars won ook. Maar ere wie ere toekomt: Memoirs of a Geisha, een verfilming van Arthur Golden's succesvolle roman, is een vakkundige en onderhoudende film geworden.

De plot lijkt in eerste instantie vrij interessant. De kleine Chiyo wordt eind jaren '30 weggehaald uit haar vissersdorp om als dienstmeisje in een geishahuis te gaan werken. Geisha's zijn verfijnde gezelschapsdames en een van de allerbeste is Mameha, die Chiyo ook wil opleiden tot geisha. Chiyo wordt Sayuri en de film toont ons hoe haar leven verloopt voor, tijdens en net na de Tweede Wereldoorlog. Dat gaat gepaard met een mooie milieuschets vol authentieke details en realistische situaties.

Een groots, meeslepend en episch romantisch drama lijkt zich dus aan te kondigen, dat met een topcast garant zou kunnen staan voor meesterlijke cinema. Marshall verzamelde immers tal van grote Aziatische sterren die de cinefiel onder u kent uit zowat alle goede Aziatische (en dan vooral Chinese) films van de laatste jaren. Jammer genoeg is dit in essentie Japanse verhaal op maat van de Amerikaanse markt gesneden, en verliest het daardoor elke complexiteit en diepgang. Het leven van Sayuri werd immers gereduceerd tot niet meer dan een opeenvolging van grote en kleine drama's, in een zeer klassieke en bevattelijke structuur gegoten, waarin de personages herleid werden tot archetypes. Sayuri heeft vrienden en vijanden, dromen en tegenslagen en elk personage heeft daar zijn rolletje in. Wij noemen dat genre een soap.

Nu moet u zich daar geen 'Familie'-toestanden bij voorstellen. In de eerste plaats is dit een Amerikaanse film en die hebben nog altijd geld en middelen genoeg om zelfs een soap indrukwekkend te laten ogen. De decors (waarvan slechts een minderheid authentiek is) zien er beeldig uit, montage en beeldvoering zijn zeer opmerkelijk en de muziek van John Williams weet bij te dragen tot een bevredigende kijkervaring. Maar de kunstmatigheid en oppervlakkigheid van een soap heeft men niet onder een rieten mat kunnen vegen. Echte emoties - de hartstocht, de pijn, de hoop op een toekomst - komen niet naar boven.

De Chinese cultuur wordt in Amerikaanse handen gereduceerd tot oppervlakkige mooifilmerij

En die geweldige cast dan, horen we u al vragen. Wel, die doen absoluut wat ze kunnen en ze maken het beste van hun personages. Hoofdrolspeelster Ziyi Zhang is een engelachtige verschijning die het verhaal goed weet te dragen. Maar een redelijk onoverkomelijk probleem is dat alle acteurs Engels spreken. Niet alleen komen Aziaten in het Engels al snel lachwekkend over (wat hier nog best meevalt), het geeft elke dialoog ook een plastieken laag die je associeert met The Bold and the Beautiful of erger. Die kritiek leidt dan uiteindelijk tot het grootste probleem van Memoirs of a Geisha: de Amerikanen hadden er verdorie met hun handen moeten afblijven. Steven Spielberg, de drijvende kracht achter deze film die jarenlang van plan was het boek zelf te verfilmen heeft in tegenstelling tot bijvoorbeeld Ang Lee (die de Amerikaanse samenleving in om het even welke tijd en plaats met veel precisie en voeling analyseert) niet het talent om de ziel van een andere cultuur dan de zijne te ontbloten. Met mooifilmerij alleen kom je niet aan een epische film. Het uitblijven van Oscarnominaties in de belangrijkste categorieën (de film kreeg wel zes andere nominaties) kan zeker daar aan te wijten zijn, al had de film in een slecht filmjaar misschien wel de erelijst gehaald.

Azië -om nu even heel veralgemenend te zijn- heeft getalenteerde cineasten genoeg om een relaas als dit te verfilmen, al is het natuurlijk een Amerikaanse roman -misschien zit daar al de fout. Maar Spielberg en Marshall hebben ons desondanks niet tegen hen in het harnas gejaagd. Memoirs of a Geisha kan zijn ambities niet waarmaken maar is wel degelijk, conventioneel amusement, dat zijn twee-en een half uur met enig niveau weet te vullen.

Sven De Schutter Helemaal (niet) akkoord? Lees de