JFK

Bijna 50 jaar geleden beleefde de VS één van de zwartste dagen uit zijn geschiedenis, toen president Kennedy op spectaculaire wijze vermoord werd. Het officiële relaas hangt als los zand aan elkaar en de voorbije halve eeuw boden verschillende tegenstrijdige getuigenissen dan ook meer dan genoeg voer voor de conspiracy theoretici.

Oliver Stone, die ondertussen al een heel oeuvre heeft opgebouwd rond politiek actieve individuen, neemt geen blad voor de mond en staat erom bekend de vuile was van het Amerikaanse systeem buiten te hangen. Zo moesten reeds niet alleen verschillende instanties eraan geloven – de sensatiebeluste media in Natural Born Killers, de waanzin binnen het leger in Platoon en Born On The 4th Of July en de fraude binnen de financiële markten in Wall Street - maar ook een reeks politieke leiders (George W. Bush in W. of Richard Nixon in Nixon). In eigen land wordt hij ondertussen door sommigen als een ordinaire landsverrader beschouwd die om de haverklap de Amerikaanse vlag vertrappelt.

Ook met deze prent heeft Stone veel stof doen opwaaien waardoor de meningen destijds dan ook erg verdeeld waren. Toch wist de film acht Oscarnominaties binnen te rijven waarvan ook twee beeldjes effectief werden verzilverd. En met reden! Stone raakte geïntrigeerd door het boek On the Trail of the Assassins van Jim Garrison, die ook het hoofdpersonage in de film vormt. De regisseur murwde zich door een gigantische stroom aan feiten, getuigenissen en hypotheses. Dat hij uiteindelijk een samenhang wist te reconstrueren waarmee hij de kijker bijna drie uur en een half lang weet te fascineren is ronduit verbluffend.

De film begint met een proloog die toont hoe Kennedy worstelt met het Varkensbaaischandaal in Cuba en de raketcrisis met de Russen. Hij kiest uiteindelijk toch voor de vrede maar wordt kort erna vermoord. Jim Garrison, een officier van justitie in New Orleans, is niet overtuigd door het magere rapport van de onderzoekscommissie en gaat zelf met zijn team op onderzoek. Al snel blijkt het complot veel groter te zijn dan hij ooit durfde denken, komt zijn veiligheid en die van zijn gezin in het gedrang en wordt bovendien de loyaliteit van zijn collega’s op de proef gesteld.

Kevin Costner overtuigt als bezetene door het onderzoek en samen met hem raken we mee geobsedeerd door de intriges.

Stone wist een topcast op te trommelen voor deze film. Kevin Costner overtuigt als bezetene door het onderzoek en samen met hem raken we mee geobsedeerd door de intriges. De monoloog tijdens de climax is ongetwijfeld een van de meest memorabele scènes uit zijn carrière. Gary Oldman past perfect in de rol van zondebok Lee Harvey Oswald en Tommy Lee Jones kreeg voor zijn rol als beruchte homoseksueel zijn eerste Oscarnominatie. Ook Donald Sutherland mag even een monoloog komen opvoeren wat resulteert in een van zijn meest charismatische rollen ooit.

De Oscars voor beeld en montage zijn terecht, omdat Stone zich meester toont in het combineren van verschillende formaten, waarmee hij later in Natural Born Killers ook verder zou experimenteren. De afwisseling tussen found footage en de verbluffende cinematografie – die zelf afwisselt tussen kleur en zwart-wit - maakt de film tot een visueel pareltje.

Dat bepaalde feiten uit de film al lang achterhaald zijn en sommige fragmenten te hypothetisch overkomen is van weinig belang aangezien dit deel uitmaakt van Stone’s techniek om ons mee onder te dompelen in paranoia en zelf kritisch te leren denken. Oliver Stone overstijgt door zijn kritisch oog het pamfletgehalte van de film – die misschien wel als zijn beste kan beschouwd worden. De combinatie van een goed gestructureerd verhaal, visuele prikkelingen, ijzersterke vertolkingen en sfeervolle muziek maken deze controversiële film een onderschat meesterwerk.

Bert Coppens Helemaal (niet) akkoord? Lees de