Eco-Pirate: The Story Of Paul Watson

Er is al heel wat inkt gevloeid over de pro's en contra's van de walvis-, zeehonden- en haaienjacht. Of we dan zelf voor of tegen zijn, laten we dan best even in het midden in het licht van deze bespreking.

Want Eco-Pirate is niet zozeer een pamflet tegen walvisjacht (alhoewel), maar eerder een propagandafilm voor de Sea Shepherd-beweging en haar stichter Paul Watson. Als u dacht dat propagandafilms uit de jaren 1930 persoonverheerlijkend waren, dan hebt u dit nog niet gezien. Nu verdient het op zich wel lof om iemand die het welzijn van de walvissen, zeehonden, haaien en wat-zwemt-er-nog-allemaal-in-de-oceanen hoog in het vaandel te dragen. Ik ben er persoonlijk altijd van overtuigd geweest dat mensen met een passie te uitzonderlijk geworden zijn.

Een ander zeer positief punt is dat de prent voornamelijk focust op de "echt" illegale variant van jagen. Het gaat hem hier vooral over de Japanse zeevaarders in de Antarctische wateren, terwijl andere meer "gereglementeerde" varianten van de jacht niet aangehaald worden. De quotajacht van IJsland en Noorwegen blijft bijvoorbeeld grotendeels buiten schot en ook indigenous hunting wordt niet besproken, dus zowel de Canadese en Groenlandse Inuït als de grindslachters op de Faroër-eilanden krijgen er niet van langs. Althans niet in deze film.

Een laatste hartverwarmend argument pro Eco-Pirate is dat er in het schetsen van de geschiedenis van Greenpeace, waar Watson medestichter van is, geen doekjes om gewonden worden. Fondsenwerving, marketing- en promotiestunts, journalistieke stunts en gezichtsbedrog vieren hoogtij in de organisatie. Heel wat dingen die ze aanklagen hebben een kern van waarheid, maar die wordt maar al te graag tot de grenzen van de grijze zone verkend of bewust uitgelokt. De beroemde foto van Brigitte Bardot met een zeehondenpup is daar het ultieme hallucinante hoogtepunt van. Kus van de juf en een bank vooruit om dat gruwelijke misverstand uit de wereld te helpen dat Greenpeace er enkel voor de dieren is: het is ook een organisatie die - net als in de zakenwereld - egotisten aan de macht laat en zelfverheerlijkend werkt. Bravo voor die moed.

Daar staan echter heel wat wroegingen tegenover. De quasi uniforme loftrompet die voor de man bespeeld wordt, doet haast een sekte-achtige commune vermoeden. Zijn ego wordt bewierookt en zijn acties als pure heldendaden in de stenen sokkel onder zijn disproportioneel standbeeld gehouwen. Bakvisjes en geitenwollensokken hangen aan zijn lippen zoals je het enkel kunt voorstellen van 13-jarige jongens die in het geniep het wachtwoord voor een .xxx-site stelen.

Die idolatrie staat een objectieve waarneming ietwat in de weg. De regisseuse zat de man 9 jaar lang toch wel zeer dicht op de huid en je voelt dat heel wat fragmenten met de grenzen van de objectiviteit flirten. De haast eindeloze rist talking heads (echt te veel om nog vaag boeiend te blijven) moet dat gevoel temperen, maar ook zij doen niet anders dan hem de hemel in prijzen. Hier en daar valt er een heel kleine kritische noot, maar die is amper te bemerken te midden het grote koor positieve stemmen.

Door de tijdsspanne tussen de opnames is niet alle materiaal van dezelfde kwaliteit. Dat geeft dan wel een goede tijdsinschatting, maar het maakt er de kijkervaring niet aangenamer op. Ook de ietwat amateuristische montage en soms wat vreemde, schokkerige overgangen geven het geheel een hortend ritme.

De docu duurt een kleine 2 uur, maar daar had gerust nog een half uur af gekund: de stukken over de zeehondenjacht (Brigitte Bardot met het zeehondenpup) en over haaienvinnen voegen amper iets toe aan het walvisverhaal en zijn amper aanvullingen op de karakterschets van Paul Watson. Dit is des te meer frustrerend omdat je voelt dat de walvisproblematiek het centrale thema is. Ook pro-argumenten worden amper verkend. Zo hou je dus enkel de negatieve argumenten over en dat geeft dus geen 360°-zicht van de hele thematiek. Objectiviteit wordt aldus verheerlijkend monddood gemaakt.

Er wordt eigenlijk ook maar amper ingegaan op de échte redenen waarom Paul Watson zijn piraterij beoefent. Hij onderneemt schijnbaar geen enkele politieke of andere minder agressieve vorm van actievoeren. Zijn enige objectief lijkt zo wel het rammen van walvisboten - en dus niet zozeer het beschermen van de dieren zelf. En zelfs dat lukt niet zo aardig (in totaal maar een 12-tal), blijkt uit de pocherige insignes op zijn boten. Want de man is blijkbaar verbaasd dat zijn geweld ook geweld kunnen uitlokken.

Tijdens de vertoningen van Eco-Pirate op het Reykjavík International Film Festival van dit jaar ontstonden er hevige discussies tussen de regisseuse en enkele pro whaling-gezinde medemensen. De vertoningen hadden dan ook nog eens plaats op amper enkele honderden meters van waar Watson ooit twee boten deed kelderen. De film kreeg er zelfs een prijs mee. Zo zie je maar dat wrok niet eeuwig blijft duren. Maar dat maakt van Eco-Pirate nog steeds geen goede of kwalitatieve docu. Dit blijft een propagandistisch pamflet ter ultieme verering van een agressieve zeecowboy.

Beau Janssens Helemaal (niet) akkoord? Lees de