Earth and Ashes

Wie van trage, melancholische en filosofische films houdt, moet zeker deze ruwe diamant uit een land waar al meer dan 30 jaar oorlog woedt, gaan ontdekken. Op het eerste zicht lijkt het verhaal, een verfilming van de gelijknamige roman, vrij eenvoudig. De protagonist Dastaguir wacht samen met zijn vijfjarige kleinzoon Yassin te midden van een desolaat berglandschap op een vrachtwagen die hen naar een afgelegen mijn moet brengen. De oude man, die al het oorlogsleed op z'n versleten schouders lijkt te torsen, heeft een loodzware opdracht. Hij moet zijn schoonzoon op de hoogte brengen van het bombardement dat hun dorp van de kaart heeft geveegd en al hun familieleden heeft omgebracht. Auteur-regisseur Rahimi's krachtige cinemadebuut (dat in Cannes een verdiende Prix de regard vers l'avenir behaalde) steekt echter vol met verschillende symbolische lagen en is niets minder dan een aangrijpende aanklacht tegen de waanzin van een verre, onbekende oorlog.

De setting waar het trieste tweetal vastzit (een mooie metafoor voor de impasse van het land), wordt magnifiek in beeld gebracht. Een gebroken brug over een uitgedroogde rivier, die twee werelden en heden en verleden scheidt en gelijkertijd verenigt, verbindt de woning van een bitsige wegenwachter met het winkeltje van een wijze en vriendelijke verkoper. De zandkleur van aarde en assen transformeren de shots in plan tableaux van Perzische, minimalistische miniaturen uit de 15de eeuw. Zo doen de daglichtscènes denken aan het warme palet van Turner terwijl de kille nachtscènes de angst van Goya's zwarte schilderijen oproept, dit alles met verve ondersteund door een creatieve soundtrack die stiltes, inheemse muziek en noise-effecten incorporeert.

De drie hoofdrolspelers, die ieder voor een andere generatie, gewoonte en traditie van de afgebrokkelde Afghaanse samenleving staan, zijn allen non-professionele acteurs die de verschrikkingen van de echte oorlog met zich meedragen. De grootvader, zwerend bij eer en trots, vertegenwoordigt een ver en voorbijgaand verleden. Zijn schoonzoon, die de hedendaagse generatie voorstelt die verraden werd door haar politieke leiders, is slechts een schim en bijna volledig afwezig. En de toekomst van het land, gerepresenteerd door de kleinzoon, is wel levendig (en nog hoopvol) maar tevens verminkt door de gevolgen van het gewapend conflict. Een explosie maakt hem doof maar dit niet realiserend gelooft hij dat de stemmen van de mensen zich verstoppen en dat de wereld rondom hem stom is geworden.

Senstatiegeile kijkers zullen deze prent misschien doodsaai vinden, maar voor zoveel treffende poëzie en mooie melancholie doen wij alleszins ons petje af.
Extra: de film solliciteert sterk voor het knapste eindshot van het jaar!

Koen Thiéry Helemaal (niet) akkoord? Lees de