Blindness

Genre: Parabel | Duur: 2u00 | Release: 8 Oktober 2008 | Land: Brazilië, Canada | Regie: Fernando Meirelles | Cast: Gael Garcia Bernal, Alice Braga, Danny Glover, Mark Ruffalo, Julianne Moore

Fernando Meirelles verbaasde publiek en critici vijf jaar geleden met Cidade de Deus, een opstoot van een film die een gedetailleerd beeld schetste van het leven in de straatwijken van Rio De Janeiro.

Hollywood ontving het kersverse goudhaantje met open armen, maar in plaats van een gelikte komedie te draaien, trok Meirelles van leer tegen corrupte multinationals in The Constant Gardener. Met minder neemt de Braziliaanse cineast met zijn nieuwste film geen genoegen: Blindness is een verfilming van de gelijknamige, gevierde roman van José Saramago. Opnieuw toont Meirelles een samenleving die op barsten staat.



In de knap opgebouwde openingsequentie zijn we getuige van een Japanse man die de controle over het stuur verliest. Hij werd getroffen door plotse blindheid, de voorbode voor een plaag. Iedereen raakt besmet door het vreemde virus, behalve de vrouw van de dokter die zich inzet voor de slachtoffers. De slachtoffers worden door de autoriteiten ondergebracht in een leegstaand ziekenhuis.



De oorspronkelijke roman werd geprezen voor de pracht van de parabel over macht, liefde en verlangen in de vorm van het relaas van een uitdijende epidemie. Meirelles' bewerking voor het witte doek is minstens even nobel: hij stelt vragen over de werking van verschillende staatsstructuren en wijst het Amerikaanse gezondheidswezen met de vinger.

Meirelles verslikt zich echter in zijn eigen symboliek en allusies. De verontrustende gevolgen van ziektes als aids sijpelen bovendien de voorbije jaren al binnen in veel betere genrefilms (Todd Haynes' Safe en 28 Weeks later). De film vertelt dus in wezen niets nieuws.



Blindness draait echter niet om de verontrustende gevolgen van de blindheid, maar veeleer over hoe de condition humaine zich schikt naar de acute plaag. Hoe sommigen de macht nemen en hoe anderen zich de rol van gewillig slachtoffer toe-eigenen. In feite onderzoekt de film dezelfde mechanieken als het Stanford Prison Experiment in Das Experiment. Blindness heeft met die Duitse film bovendien zijn intensiteit en claustrofoob karakter gemeen.



Als kijker is het bovendien al te makkelijk om de literaire wortels te vinden. De vertaling van de vertelstructuur resulteert in een te chaotisch afgehaspeld scenario. Sommige personages worden aangevoerd, maar blijken geen vooraanstaande functie te vervullen.

De acteurs zijn goed op dreef. Vooral Julianne Moore brengt het er goed van af als matriarch die langzamerhand haar grip op de situatie verliest. Andere acteurs, zoals Mark Ruffalo, krijgen niet genoeg ruimte om hun talent te etaleren of om hun personage enige dimensie te geven. Kleurloos blijft kleurloos, zelfs ondanks de inspanningen van een schare rasacteurs als Danny Glover, Alice Braga en Gael García Bernal.



Blindness is alleszins een film die blijft nazinderen : de rauwe visuele aanpak grijpt je als kijker bij het nekvel en als vanouds heeft Meirelles oog voor degelijke mise-en-scène. Bovendien blijft een aantal intense scènes op je netvlies gebrand. Maar uiteindelijk is het monochrome kleurenpalet niet veel meer dan een doorzichtig middel om de kijker bij de les te houden en vraag je je af wat de inzet is van Meirelles' portie gestileerde grimmigheid.



Deze literaire verfilming is uiteindelijk niet de film geworden die hij had kunnen zijn. De symboliek doet belegen aan en de catharsis komt vrij geforceerd over, al blijft Meirelles beschikken over een flinke dosis lef. Blindness is een relevante én interessante parabel over de ontwrichte mens, maar daarom niet meteen een erg geslaagde.