The American

Genre: Thriller | Duur: 1u45 | 2010 | Release: 27 Oktober 2010 | Land: VS | Regie: Anton Corbijn | Cast: George Clooney, Thekla Reuten, Paolo Bonacelli, Johan Leysen, Violante Placido

Dat Anton Corbijn het knappe Control laat opvolgen door een film met George Clooney, geeft de indruk dat de Nederlandse fotograaf Hollywood binnentreedt zoals vele Europese filmmakers dat voor hem deden. Ondanks de aanwezigheid van een van de populairste en meest kieskeurige sterren van dit moment, is The American echter op alle vlakken de artistiek hoogstaande en verre van conventionele thriller geworden die Corbijn wellicht voor zich zag en lijkt het dus eerder Clooney te zijn die nieuw terrein betreedt. De samenwerking is alleszins een schot in de roos.

We noemen The American nu voor het gemak maar even een thriller, maar het opzet ervan, dat draait rond een geheimzinnige kerel die voor een huurmoordenaar werkt, zich verbergt in een Italiaans dorpje en zelf het mikpunt van een moordenaar is, valt slechts op een oppervlakkig niveau onder dit genre te klasseren. Van actie is nauwelijks sprake waardoor elke spanning vooral het gevolg is van wat er vooral niét gebeurt. Effectief is daarbij het minimaal gebruik van dialoog en de drukkende stiltes die iedere scène aan betekenis doen winnen.

Clooney’s verbeten trek – niet één keer zien we hem glimlachen – versterkt nog de existentiële sfeer die de film uitstraalt. Jack, Edward of hoe de protagonist ook heten mag, wil een einde maken aan het bestaan dat hij momenteel leidt, maar hij lijkt weinig hoop te koesteren. Het is de zoveelste topvertolking van deze steracteur, maar ook de verder volledig Europese cast – waaronder een Belg, een Nederlandse en twee Italianen – zit met iedere oogopslag juist.

De sluimerende melancholie van het hoofdpersonage komt fantastisch tot zijn recht in het idyllische decor dat het Italiaanse platteland vormt. Corbijn haalt zijn beste fotografenblik boven en creëert haast magie op het scherm. De meticuleus gecomponeerde beelden - panoramisch of close-up -  zou je zo willen inkaderen. Licht en kleur zijn in ieder shot, ook in de nachtelijke scènes, meesterlijk overdacht. Het draagt in grote mate tot aan het bijna hypnotiserende effect van deze strakke film.

In zowel zijn spaarzame stijl als franjeloze verhaal doet The American denken aan een aantal bezwerende spionagefilms uit de jaren '70. De schitterende affiche illustreert dat eveneens. Toch zou een argeloze bioscoopbezoeker zich wel eens kunnen vergissen, en dat de film het in de VS verrassend goed deed aan de box-office, is wellicht het gevolg van een verkeerde interpretatie. Dit is echt geen Jason Bourne- of James Bond-prent.

The American is wél een heerlijk alternatieve actiethriller, waarvan weliswaar niet elk aspect erg origineel is en de occasionele benadrukking van de aanwezige symboliek en het tergende tempo de film voor sommigen erg saai maken. Je kan je ook vragen stellen bij de plotafwikkeling. Maar wie deze stijlvolle brok cinema op een minder barbaars vlak weet te beschouwen, komt lichtjes naar adem happend uit de bioscoopzaal.