120 battements par minute

Genre: Drama | Duur: 2u20 | 2017 | Release: 23 Augustus 2017 | Land: Frankrijk | Regie: Robin Campillo | Cast: Nahuel Perez Biscayart, Arnaud Valois, Adèle Haenel, Antoine Reinartz, Saadia Bentaïeb

Het Franse aidsdrama 120 battements par minute kon in Cannes op veel applaus rekenen. Nu de bekroonde prent bij ons een release kent, blijkt deze oncomfortabele, harde film geklasseerd te worden als holebifilm, waardoor de cinefiele aandacht eerder beperkt is. Zonde, want dit is bijzonder treffende en ijzersterk vertelde cinema.

Cineast Robin Campillo, wiens Eastern Boys enkele jaren geleden beslist wist te bekoren, grijpt ons bij de hand en voert ons twee en een half uur mee naar begin jaren ’90, recht de wereld van holebi-activisten in. Campillo’s stijl is hier en nu, dwingend en onverbloemd. Als we de protagonisten vurig zien strijden voor de goede zaak  - in dit geval voor meer preventie rond aids en in het bijzonder aandacht voor de medische lijdensweg van homomannen – is dat van heel dichtbij. Als HIV-lijder Sean verliefd wordt op Nathan en er een romance ontstaat waarvan de afloop akelig voorspelbaar is, beleven we dat van op de eerste rij. 120 battements par minute eist zijn kijker op, om hem vervolgens met de neus op de rauwe en ongekunstelde feiten te drukken.

Visueel vertaalt zich dat in kinetische fotografie, waarbij de camera meestal tussen de personages in staat en we de actie in flarden en brokken beleven. Dat zorgt voor een confronterende ervaring. De film overlaadt ons aanvankelijk met heftige discussiescènes, die lang en uitputtend kunnen werken, maar aldus net voelbaar maken hoe de actie van een kleine groep tegenover conservatieve opvattingen moet gevoeld hebben. Campillo wisselt de debatten af met heel close dans- en seksscènes maar bouwt aldus een iets te repetitief patroon op dat de film ook een zekere eentonigheid bezorgt.  De muziek voelt ook vaak ongeïnspireerd aan. Rationeel blijf je betrokken maar gevoelsmatig ervaar je 120 battements par minute dan als feitelijk en droog realistisch, met weinig narratieve ingrepen. Toch snappen we dat een radicale montage en filmische aanpak de film ook zou schaden en deze intense beleving ook nodig is. De zaak staat centraal, niet de figuren. Wanneer de activisten tijdens een demonstratie op straat gaan liggen op de tonen van Smalltown Boy van Bronski Beat, komen stijl en beleving samen op een effectieve manier die de film misschien eerder al nodig had. 

Na een dik uur kiest de prent zijn focus. De fatale romance tussen Sean en Nathan wordt teder, ongekunsteld en expliciet uitgebeeld. Ook hier staan we als kijker in de intieme zone van de personages en zijn het soms grappige details die de authenticiteit verhogen. De acteurs overtuigen elk moment. 

Enerzijds is 120 battements par minute een ongemakkelijke, rake en historisch accurate weergave van een sociale strijd die nu eigenlijk nog niet gestreden is. Daarnaast is dit ook een hard en ultrarealistisch liefdesrelaas dat niet zozeer entertaint als wel schokt en schudt. Campillo verweeft zo vernuftig het individuele met het collectieve, het actuele met het historische en het romantische met het dramatische perspectief. Dat doet hij overtuigd, dwingend en zonder toegevingen. Een gezellige kijkervaring wordt het niet, maar essentieel des te meer.