Moonlight

Zoals Whiplash of Beasts of the Southern Wild voorheen, zit er ook onder de Oscargenomineerde films van 2017 een underdog: een kleinschalige, goedkope film die zich vanuit het niets manifesteert tot publiekslieveling en prijzenpakker. Het zeer intieme Moonlight werd met 8 Oscarnominaties beloond en zet regisseur Barry Jenkins meteen op de kaart als filmmaker om in de gaten te houden.

Dat een groot deel van de cast en crew van deze prent van Afro-Amerikaanse afkomst is, maakte alvast dat het #OscarsSoWhite-debat even stilviel. Deze indrukwekkende en gevoelige film kan je beschouwen als een reflectie over de rol van de zwarte inwoners in de VS, die onbegrijpelijk genoeg nog altijd als tweederangsburgers blijken te worden beschouwd. De personages in de film lijken dan ook een rol aan de zijlijn spelen, waarbij je je leven leidt zonder echte opties. Protagonist Chiron – die we in drie fasen van zijn leven volgen – blijkt bovendien dan nog eens niet te voldoen aan het beeld dat men van mannelijkheid heeft. Dat hij op misschien op jongens valt en vooral niet weet wat hij met die gedachte aan moet vangen, vreet hem langzaam aan op.

Maar er is meer. Thema’s als racisme en homoseksualiteit bepalen slechts schijnbaar de plot en zijn niet de reden dat Moonlight zo’n overrompelende film is, en hopelijk ook niet de aanleiding tot trofeeën. Chiron ontwikkelt zijn verwrongen identiteit weliswaar vanuit die gegevens, maar het is in de eerste plaats zijn verpletterende eenzaamheid die de film zo treffend maken. Onze hoofdfiguur is een aandoenlijke, emotioneel volstrekt geïsoleerde jongeman die zichzelf langzaam uitholt, lust en liefde zo ver mogelijk bannend, elke emotie negerend. Hartverscheurender dan dat, wordt het niet.

Dat iemand wiens lotgevallen ons al snel na aan het hart komen te liggen, drie keer door een andere acteur gespeeld wordt, roept bij momenten een zekere spijt op. De overgangen naar een andere levensfase gebeuren telkens lang voor we klaar zijn om afscheid te nemen van de personages. Jenkins is echter meedogenloos in zijn vertelling: we krijgen slechts flarden uit het leven van Chiron te zien, geen proces, enkel situaties. Niettemin slurpt Moonlight je op en wordt de tragiek pijnlijk voelbaar. In het laatste deel, waarin Chiron als volwassene een eethuis binnenstapt, besluipt je een immense emotionele spanning waarbij elke minimale actie je hart laat tintelen. Slechts héél zelden gebeurt er in een film zo weinig en tegelijk zo veel.

Jenkins werpt zich aldus niet enkel als een meesterlijk beheerst en genuanceerd verteller op, maar weet ook de fotografie, het licht, de beeldvoering, de kleuren, de muziek en de montage als de beste ten dienste te stellen van zijn sfeer en verhaal. Wat een tableaus!

Slechts héél zelden gebeurt in een film zo weinig en zo veel tegelijk.

Naomie Harris (Miss Moneypenny uit de Bondfranchise) en Mahershala Ali (aka Remy Danton uit House of Cards) werden beiden genomineerd voor een Oscar. Zij was zelden beter en hij zet één van de goedaardigste drugdealers ooit neer, maar hun vertolkingen zijn ergens nogal voor de hand liggend. Dan waren we eigenlijk veel meer onder de indruk van de fragiliteit van Ashton Sanders (Chiron als tiener), de robuuste verlegenheid van Trevante Rhodes (de volwassen versie) en de nonchalant verspreide innerlijke schoonheid van Kevin, machtig gespeeld door André Holland (The Knick). Een ensemble om u tegen te zeggen en nóg een pluim op de hoed van Jenkins, overigens nog maar de vierde zwarte regisseur ooit die kans maakt op een Oscar.

Dit is bijzonder ontwapenende, doorvoelde cinema, waarin verlangens rond liefde en seksualiteit botsen met verwachtingen over mannelijkheid en seksuele en raciale identiteit. Een pleidooi om te mogen zijn wie je bent en een ode aan de mensen die ons vormen. Zonder veel geknetter en zacht smeulend wordt zo een gat in je hart gebrand. Warm maar ook pijnlijk.

Sven De Schutter Helemaal (niet) akkoord? Lees de