Mountains May Depart

Dat de Chinese regisseur Jia Zhangke nog lang niet uitgepraat is over zijn vaderland, bewijst hij andermaal met zijn nieuwe film Mountains May Depart. Na de gewelddadige kroniek A Touch of Sin, kiest hij deze keer voor een meer weemoedige, maar daarom niet minder kritische toon in dit familiedrama. Zhangke richt zijn pijlen deze keer vooral op het toenemende kapitalisme en de verwestering van zijn land. Dit wordt al duidelijk vanaf de openingsscène waar we een dansgroep zien dansen op de tonen van de Pet Shop Boys-cover van Go West.

Een van deze dansers is de danslerares Tao, gespeeld door Zhangkes vrouw en muze Tao Zhao. De film belicht haar leven en dat van haar naasten over een tijdspanne van 26 jaar. De film opent in 1999, wanneer Tao verwikkeld raakt in een liefdesstrijd tussen de mijnwerker Liangzi en Jinsheng, de eigenaar van een tankstation. Uiteindelijk kiest Tao voor Jinsheng, met wie ze een zoon, Dollar, krijgt, en migreert Liangzi naar een andere provincie. Het verhaal springt naar 2014 en inmiddels zijn Tao en Jinsheng gescheiden. Tao is eigenares geworden van het tankstation, terwijl Jinsheng met hun zoontje verhuisde naar Shanghai, waar hij een succesvol zakenman is. Maar de dood van Tao’s vader brengt haar opnieuw in contact met haar zoontje.

In de derde akte die zich afspeelt in 2025, zien we hoe Jinsheng en Dollar in Australië wonen. Maar beiden hebben hun eigen problemen om zich hier thuis te voelen. Wanneer Dollar de gescheiden lerares Mia leert kennen, beginnen de herinneringen aan zijn jeugd boven te komen en ontstaat er een speciale relatie tussen de twee.

Naast een mooi en ontroerend familieportret, brengt Zhangke een boeiende kijk op de veranderingen in zijn land en de sociale gevolgen dat dit met zich meebrengt. Een zekere droefheid door het verlies van traditionele waarden en het zoek raken van de Chinese identiteit is duidelijk voelbaar. Dit gevoel van melancholie wordt versterkt door de dromerige muziek van Yoshihiro Hanno en door een aantal alledaagse scènes te filmen met een VHS-esthetiek. Het is opvallend dat Zhangke zijn film opnieuw veel meer durft te stileren en bijvoorbeeld gebruik maar van verschillende beeldgroottes per tijdsperiode.

Naast een mooi en ontroerend familieportret, brengt Zhangke een boeiende kijk op de veranderingen in zijn land

Verder schuwt de cineast het niet om het allesverslindende karakter van het kapitalisme te bekritiseren. Dit uit zich zowel in het grauwe en lelijke industriële landschap waar de eerste twee delen van de film zich afspelen als het contrast tussen de gewone werkmens en de ‘nouveau riche’, hier gesymboliseerd door Liangzi en Jinsheng. In het laatste deel werpt hij ook een blik op de migratie van de Chinezen en het gevoel van ontwrichting dat dit kan veroorzaken. Helaas lijkt Zhangke hier zijn greep op het verhaal wat te verliezen, met enkele vreemde plotkeuzes tot gevolg, waarbij de Engelstalige dialogen klungelig aanvoelen. Gelukkig maakt de symbolische eindsequentie, waarbij hij terugblikt naar de openingsscène, veel goed.

Jeroen Van Rossem Helemaal (niet) akkoord? Lees de