Birdman

Genre: Drama | Duur: 1u59 | 2014 | Release: 28 Januari 2015 | Land: VS | Regie: Alejandro González Iñárritu | Cast: Michael Keaton, Emma Stone, Edward Norton, Naomi Watts, Amy Ryan, Zach Galifianakis, Andrea Riseborough, Lindsay Duncan

Amores Perros. Babel. 21 Grams. Biutiful. Niets lichtvoetigs aan het imposante oeuvre van Alejandro González Iñárittu. Met Birdman slaat de man een andere weg in, schijnbaar. Wat echter een grappige metafilm lijkt te worden, is tegelijk ook - eens te meer - een existentiële reflectie. En wat voor één. 

Een man zweeft mediterend boven de grond in een kleedkamer in een New Yorks theater. Het is de voormalige steracteur Riggard Thompson, die zich voorbereidt op de repetities van een Broadwaystuk dat hij zelf regisseert. Na twintig jaar eerder in drie succesvolle superheldenfims verschenen te zijn, draagt hij zijn roem als een versleten jas die niet weg te hangen valt. Het personage Birdman zit ook in zijn hoofd, hem confronterend met de waarheid. Hij is een has-been, heeft niets te vertellen, heeft geen band met zijn dochter, heeft zijn huwelijk verknald, schenkt zijn vriendin amper aandacht en de Chandler-adaptie die hij wil brengen, is gedoemd te floppen. 

Vanuit deze tragikomische figuur, ontwikkelt Birdman zich enerzijds als een satire over beroemdheid, met grappige verwijzingen naar Hollywood en als een geslaagde demystificatie van het succes van de comicverfilmingen die zich vooral de laatste jaren in niet meer bij te houden tempo opvolgen. De casting van Michael Keaton als Thompson is daarbij heerlijk ambigu: de man is als acteur helemaal van de voorgrond verdwenen en speelde zelf ooit twee keer Batman. 

Er zit echter meer in. Via Thompson's strubbelingen wordt een magisch-realistische reflectie ontvouwd op wezenlijke zaken, existentiëlere kwesties, filosofische aanzetten haast. Over ons bestaan, de mensheid, ons lot, het ego en de waarheid. Rake, gevatte en stimulerende gedachten lancerend over wat we hier doen, over iets willen betekenen, over misbegrepen worden en het nemen van risico's. 

Iñárittu en zijn co-scenaristen creëerden daarvoor een handvol prachtige dysfunctionele figuren. Thompson zelf uiteraard, geen zielige, maar niettemin tragische man die enkel wil tonen wat hij waard is, maar ook de mensen uit zijn omgeving, al bij al goedbedoelende zielen. De topcast krijgt heel wat om mee te werken en allemaal komen ze geweldig uit de hoek, al zijn het onvermijdelijk de écht geweldige Edward Norton en de iedereen van zijn sokken blazende Michael Keaton die met alle pluimen zullen gaan lopen. Wat een come-back. Die Oscar staat al klaar. 

Birdman houdt daar niet op. Iñárittu en zijn niet te overtreffen DOP Emmanuel Lubezki (Gravity, The Tree of Life, Children of Men) laten deze film schijnbaar in één shot van het scherm vloeien, in een uitgekiende beeldvoering waarbij geen enkele cut opvalt, de acteurs razendsnel nieuwe plaatsen lijken in te nemen en de actie als een magistraal georchestreerd geheel voor je ogen lijkt te ontstaan. De camera glijdt genoegdoend doorheen de theatergangen en kleedkamers, tolt om personages heen, pauzeert om naar de dialogen te luisteren en neemt zelfs een vlucht over New York. Birdman voelt aan als een trip waarbij je aderen en pupillen wijd open komen te staan maar je tegelijk de randen van de werkelijkheid ziet vervagen in roze nevel. Zelden gezien en hoedje af alleen al voor deze cinematografische vondst. Opnieuw een Oscar voor Lubezki? 

Een agiterend tromgeroffel begeleidt het verval van Thompson, vergelijkbaar met wat Jon Brion deed op de soundtrack van Punch-Drunk Love. Tussendoor strelen klassieke symfonieën ons oor, de meer gevoelige kanten van dit relaas onderstrepend.  

Dit alles samen maakt van Birdman een triomf, een oogstrelend kneedsel van zotte scènes en hartverwarmende taferelen, een metafilm met een hart en een verrassende, frisse Hollywoodfilm. Alles bestaat al en originaliteit is relatief geworden, maar deze topper heeft alles in huis om een klassieker te worden. Wij gaan gewoon nog eens kijken.