Een stripfanaat uit de jaren '50 -Interview met Vincent Bal, regisseur van De Man van Staal

Vincent Bal is een Vlaamse regisseur om in de gaten te houden. Hij debuteerde met het vertederende Man van Staal (over je vader verliezen, 14 zijn en voor de eerste keer verliefd zijn) en charmeerde voluit met Minoes, een tijdloos sprookje over sprekende katten en verlegen journalisten. Een interview drong zich op. K.U.T: Bent u al van kleinsaf begeesterd door film? Neen, eigenlijk was ik eerder een stripfanaat. Ik speelde ook veel toneel en theater en via via speelde ik soms een rolletje in een film. Zo'n filmset, dat had wel iets. Nu, theatercoulissen waren ook wel tof, absoluut. Maar in film maken komen twee dingen samen: je hebt acteurs en je moet visueel een verhaal vertellen; iets wat eigenlijk met stripverhalen ook gebeurt. K.U.T: Je moeder runt het Eva Bal Speeltheater, een van de toonaangevende jeugdtheatergezelschappen. Heeft een jeugd met zo'n gezelschap invloed op de manier waarop u met kinderen werkt? Dat zal zeker wel zo zijn, maar het is geen bewust proces. Ik was zelf één van die kinderen die op de bühne stond en ik had nooit het gevoel dat ik expliciet geregisseerd werd. Die stukken kwamen tot stand door een soort van improvisatieproces; je had altijd de indruk dat je het stuk mee aan het maken was. Kijk er zijn geen knepen van het vak, de geheimen om kinderen te regisseren, als die al zouden bestaan, zijn niet anders dan die om gewone acteurs te regisseren. Je brengt gewoon een communicatie op gang zodat iedereen begrijpt wat je wilt. K.U.T: In De man van Staal spreekt Vania, het meisje, West-Vlaams. JA, dat moest gewoon zo gebeuren. Ook de locatie was van in het begin duidelijk. Oostende is de enige kustplaats waar ik zelf naartoe ga; het is een echte stad aan de zee. K.U.T: De man van Staal bevat een prachtige kusscène. Wat zijn jouw favoriete kusscènes? Die scène uit Black Cat White Cat waarin de jongen bij het meisje achterop de brommer gaat zitten en ze samen het maïsveld inrijden. Als je zoiets ziet dan denk je wauw, de kracht van beelden is sterk. Niet echt een kusscène maar ook wel vertederend: Les Vacances de Monsieur Hulot. Bij een verkleed bal komt Hulot als enige verkleed, als piraat. Hij danst met het mooie meisje maar durft zijn hand niet op haar blote rug leggen dus legt hij ze maar klunzelend op het reepje stof rond haar nek. Zeer mooi. K.U.T: Waar liggen je verdere ambities. Zou je graag iets maken à la La Cité des Enfants Perdus? Van die film was ik niet echt zo'n grote fan. Kijk, ik hoef niet speciaal altijd met jonge mensen te werken. Als je Bloody Olive ziet (een van zijn eerste kortfilms/red.), dat zijn gewoon drie acteurs en in Minoes speelt één meisje in een cast van allemaal volwassen acteurs. K.U.T: Wat ons opvalt in je films is dat ze altijd zo'n tijdloos karakter uitademen, zelfs al spelen ze zich in het heden af. Bij Man van Staal is dat zelfs één van de zwakke punten van de film. Waarom? Veel mensen dachten dat die film zich effectief in de fifties afspeelde. Het is veel makkelijker een esthetiek te creëren in het verleden dan iets te situeren in het heden zonder te vervallen in een documentairestijl, dat heden toch een bepaalde look te geven. Bij Minoes wilden we graag een tijdloze sfeer creëren, een sfeer die past bij de wereld van Annie M.G. Schmidt. Dat verhaal is geschreven in 1970 terwijl haar verhalen sterk aan de jaren vijftig appelleren. Toch waren enkele ingrepen noodzakelijk. Zo hebben we de typemachine uit het boek vervangen door een laptop. Veel kinderen zijn niet meer vertrouwd met dat eerste. Maar vergis je niet: zowel Man van staal als Minoes spelen zich in het heden af. K.U.T: Toch moet jouw favoriete periode de jaren vijftig zijn. Ik kan niet ontkennen dat ik de look van een film heel belangrijk vind. Ook ben ik gek op films uit de jaren vijftig. Begin jaren '80 had je in de stripscène bijvoorbeeld een retrostijl waar ik helemaal weg van was. Dus ja. K.U.T: Vind je het niet jammer dat jouw films niet door Kinepolis worden gedistribueerd? Ik vrees dat mijn films zouden verzuipen tussen de reusachtige promotiecampagnes daar. Ik ben altijd heel blij als er veel publiek naar een goede film gaat, kijk naar het succes van Amélie Poulain of American Beauty. Persoonlijk vind ik iets als Monsters Inc ook wel goed. Entertainende films kunnen ook goede films zijn. K.U.T: Wat doet een regisseur tussen twee films in? Na Man van Staal heb ik veel commercials gedraaid, onder meer enkele voor Studio Brussel, voor Proton. Na Minoes hen ik enkele workshops in scholen gegeven. Op dit ogenblik ben ik bezig iets interactiefs voor televisie te ontwikkelen. K.U.T: Welke film zou je maken met een onbeperkt budget? Goh, daar hou ik me niet zo sterk bij bezig. Bij Man van Staal hadden we eigenlijk te weinig geld, bij Minoes was er net genoeg. Die lijn zou ik wel graag aanhouden, dat er genoeg is voor wat ik wil doen. Neen, je moet niet aandringen. Voorlopig staat er geen concrete nieuwe film op stapel. K.U.T: Op de K.U.T-Site hebben we een nieuwe rubriek: Onterecht Onbekend en Onvindbaar. Welke film zou daar volgens jou voor in aanmerking komen? Hmm, moeilijke vraag. Ooit zag ik in het filmmuseum Rhythm Thief: low budget, zwart-wit, toffe muziek. Ja, schrijf maar op: Rhytm Thief. K.U.T: Bedankt voor het gesprek.