Undercurrent

Voor een van de eerste keren grijpt de IJslandse cinema naar een gemeenplaats van zijn cultuur: het leven op zee. In dit zwart en donkergeestig melodrama gaan we samen met een stel ruwe matrozen de boot op om rond het noordse eiland vis te vangen. Alleen gaat het er aan boord niet zo vrolijk aan toe (big surprise). Een van de heren, Jón Geir (gespeeld door pseudo-fantoom Víkingur Kristjánsson) pleegt zelfmoord en laat de rest van de mannen verweesd achter.

Wat volgt is een intens verwerkingsdrama, dat echter bijna nergens de gekende paden verlaat. Zelfs niet wanneer een nicht (Nína Filippusdóttir) van de kapitein (Ingvar Sigurðsson) mee varen komt om er financieel wat beter van te worden. Wel geeft de film een prachtig beeld van de alledaagse verveling en het harde labeur dat de huidige visser te wachten staat op een bootuitstap.

Ook biedt de film een extreem claustrofobisch sfeerbeeld dat in schril contrast staat met de weidse oceaan die bevaren wordt. Vooral tijdens de nachtbeelden is dit een waar stukje magie: het kleine vissersbootje dat in pekzwarte duisternis zeestormen moet trotseren, enkel begeleid door twee krachtige, doch effectloze schijnwerpers.

Het menselijke drama - zelfmoord, sociale achterstelling, persoonlijke trauma's en dergelijke meer - overstijgen zelden het gekende IJslandse niveau van souffrance, maar kan toch beklemmen door de pure kracht van de omgeving. Het spel met waanbeelden en de onduidelijke grens tussen heden en flash-back houden de spanningsboog in het verhaal staande. De weinige komische effecten (het eten ziet er niet enkel walgelijk uit, het moet dat ook gewoon zijn) zalven amper, maar leveren wel een extra dimensie aan de tristesse van het vissersbestaan. Vooral het personage van Benni weet de lichtheid te vatten.

Uiterst geslaagde evenwichtsoefening, maar afgemeten tegen de sterke filmische traditie in IJsland een zwakker broertje.

Beau Janssens Helemaal (niet) akkoord? Lees de