Marwencol

Genre: | Duur: 1u22 | Release: 1 Januari 2010 | Land: VS | Regie: Jeff Malmberg | Cast: Mark Hogencamp

Na in elkaar geslagen te zijn en negen dagen in coma doorgebracht te hebben, ontwaakt Mark Hogencamp met een beschadigd geheugen en een aannemelijk trauma. In de inspirerende documentaire Marwencol krijgen we te zien op welke manier Hogencamp enerzijds wegvlucht in een fictieve wereld en anderzijds zijn eigen effectieve therapie ontwikkelde.

Marwencol is een Belgisch dorpje waarvan de bewoners verzet bieden tegen de bezetting door de Duitsers tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het is een fictief dorp, bewoond door verbouwde Barbie's en G.I.Joe-poppen in legeruniformen. Met een ontzagwekkend gevoel voor precisie, een scherp oog voor detail en een bewonderenswaardig vermogen om poppen menselijk gedrag te laten uitbeelden, construeert Hogencamp dit speelgoeddorp in zijn tuin. Wat zich daar afspeelt - we zien onder andere Hogencamps alter ego gefolterd worden door de SS, maar ook een huwelijk - wordt door de schepper ook nog eens in prachtige foto's gevat, die stuk voor stuk in al hun eenvoud een heel verhaal vertellen.

Hogencamp geeft ons in het grootste deel van de film toelichting bij zijn merkwaardige project. Alle figuurtjes in zijn dorp staan voor iemand die hij in werkelijkheid kent. Zijn omgeving waardeert zijn kunstzinnigheid, ook als Hogenncamp met de poppen gaat wandelen of ze meeneemt naar zijn werk. Mark is echter niet zomaar een beschadigde ziel die getolereerd wordt door zijn omgeving. Hij heeft een goed zicht op wat hem is overkomen en vertelt open over hoe hij het leven ervaart. Zijn geheugen heeft men hem afgenomen, maar zijn verbeelding werkt nog prima.

Op die manier schetsen de makers van Marwencol een aandoenlijk portret van een beschadige artiest, dat visueel vooral werkt door flink in te zoomen op de oogstrelende poppenwereld, zodanig zelfs dat we ook met die personages gaan meeleven. De authenticiteit van het fictieve dorp is immers groot, al doet op een bepaald moment ook een tijdmachine zijn intrede. Niet alleen roept de film bewondering op voor het precieuze werk van Hogencamp als modelbouwer, ook de manier waarop hij zonder een spoortje ironie de poppen in beeld neemt als fotograaf, is knap. Wanneer naar het einde een New Yorkse kunstgalerij aandacht krijgt voor de foto's, breekt de film wat met de intieme sfeeropbouw - Hogencamps voorliefde voor damesschoenen die dan aan bod komt, creëert toch weer wat afstand met de kijker - maar toch blijft de documentaire consequent begaan met zijn protagonist. Zijn onzekerheid bij de vernissage is immers net weer erg menselijk. 

Marwencol laat je kennis maken met een bijzonder mens, die ons een kijk gunt op zijn sterk persoonlijke werk en weet aldus een treffende documentaire te zijn. Dat Marks alter ego op het eind zelf ook foto's begint te nemen van (dus nog kleinere) popjes - een herinnering aan Synecdoche, New York komt bovendrijven - laat je even twijfelen of het allemaal wel goed komt met Hogencamp, maar al het voorgaande heeft ons dat eigenlijk net getoond: zo goed als kan onder de gegeven omstandigheden, en dat is al heel wat.