Das Weisse Band

Das weiße Band is een aanslag op én een liefdesverklaring aan het menselijk bestaan. Een stoutmoedig resumé van schoonheid en smeerlapperij, gedistilleerd in een uitermate sobere vertelling. Meester provocateur Haneke, net gelauwerd met de Palme d'Or, brengt u zijn mooiste, oprechtste, meest verstikkende werk en maakt de cinema een klassieker rijker. De lichten doven, de aandacht wordt gescherpt en een geheel stille en uitzonderlijk trage generiek wordt gevolgd door een weemoedige stem.

"Ik weet niet zeker of het verhaal dat ik jullie vertellen wil in alle details overeenstemt met de waarheid, maar toch geloof ik dat ik het relaas van de eigenaardige gebeurtenissen in ons dorp vertellen moet, omdat deze mogelijk een licht kunnen werpen op de ontwikkelingen van ons land." Langzaam verdringen deze karige woorden de zinderende stilte, glijden over een kale Duitse vlakte tot in een klein boerendorp. Waar de macht nog tussen grootgrondbezitter en dominee verdeeld is en waar de vruchtbare grond nog met paard en ploeg en eeltige handen wordt bewerkt.
Waar de maag van de boerenzoon nu toch wel echt hard begint te knagen en de dochter van de dominee het stichtend licht zoek lijkt. Daar, in dat dorp, dat zich aan de vooravond van Den Grooten Oorlog bevindt, doen zich een reeks mysterieuze gebeurtenissen voor die de heersende samenleving aan het wankelen brengen en de ijzeren greep dreigt te ontwrichten. De tang op het leven staat op springen.

Das weiße Band is een van die zeldzame films die met zoveel precisie, doordachtheid en vooral liefde gemaakt werd dat het eindresultaat een complete overrompeling is. Op meticuleuze wijze rolt Michael Haneke een lappendeken van personages en intriges open waar u zichzelf eerst heerlijk in nestelt om er daarna helemaal in weg te zinken. Denk aan Bergmans Fanny Och Alexander maar dan zonder het magisch realisme en de aimable personages. Hier houden de intriges, die al snel van een vreemd ongeval naar regelrecht terrorisme evolueren, de dorpelingen in volkomen rigiditeit. De dreiging die boven het dorp hangt, moet gezocht worden in de eigen gelederen. En daar kan niet diep genoeg in worden gegraven.

Verwacht echter geen gladde whodunit, want het is Hanekes intentie niet - en dat is die nooit geweest - om antwoorden te geven, maar eerder om de pijnlijkste zieleroerselen te ontbloten. Met Das weiße Band gaat hij echter opmerkelijk sober te werk. De verstikkende kracht van Code Inconnu en de verstommende bruutheid van Funny Games maken plaats voor een gevoelig, gelaagd en diepgravend onderzoek.

Das weiße Band is een oorveeg aan de vooroorlogse notabelen, een mot aan het adres van de onderdrukking en een pandoering op het dak van de zieke mensengeest.

Haneke sleurt u een prachtig gestileerde zwartwit wereld binnen, schuurt u langs het hele scala van menselijke emoties, van onverschilligheid en verveling tot ontreddering en woede, en slaat u vervolgens tegen de muur van uw eigen ziel. Maar heel zachtjes en met veel liefde. Hij vertelt over het verliezen van onschuld, het verdrinken in woede. Over het gewaarworden van de dood en hoe deze uiteindelijk veel te snel in de loopgraven gevonden werd. En hij vertelt over de liefde die ondanks alle onderdrukking zijn plaats vindt. Met de volkomen afwezigheid van muziek en de lange statische plan-séquences in distantiërende zwartwit tinten plaatst Haneke zijn publiek een spiegel voor de ogen. En dat spiegelbeeld zag er, voor ons althans, niet echt aantrekkelijk uit.

Das weiße Band is een oorveeg aan de vooroorlogse notabelen, een mot aan het adres van de onderdrukking en een pandoering op het dak van de zieke mensengeest. Maar bovenal is het een wondermooie klaagzang over het verlies van de kinderlijke onschuld. Het is daar dat Michael Haneke ons allen pakt, want die onschuld hebben we allemaal verloren. In Das weiße Band komt u niet enkel de geschiedenis van de mensheid tegen. U komt er uzelf tegen.

Ruben Vandersteen Helemaal (niet) akkoord? Lees de