Waltz With Bashir

Dat het begrip animatiefilm niet noodzakelijk vereenzelvigd hoort te worden met de exploten van animatiekoning Pixar of de capriolen van zijn concurrent Dreamworks, werd in Cannes al bewezen met het gelauwerde Persepolis. Marjane Satrapi vertelde daarmee het verhaal van de val van de Sjah en de Islamitische revolutie die ermee gepaard ging. Met Waltz With Bashir brengt Ari Folman een even interessante animatiefilm die net als Persepolis de vinger aan de pols houdt. Een animatiefilm met documentaire inslag, een geanimeerde documentaire, een hartskreet of een indringend anti-oorlogspamflet, Waltz With Bashir is in elk geval een parel die u niet onberoerd zal achterlaten.

In de eerste plaats is de film een studie over de werking van het geheugen en de manier waarop mensen trauma's trachten te verwerken. Talloze academici schreven reeds essays over hoe verschillende oorlogen het menselijk geheugen tot gatenkaas prikten, Folman maakte er nu een knappe animatiefilm van. In de film onderzoekt Folman zijn eigen herinneringen, en die van andere toenmalige dienstplichtigen, na de Israëlische inval in Libanon in juni 1982. Centraal staat het bloedbad dat werd aangericht in de Palestijnse vluchtelingenkampen Sabra en Shatila.

De regisseur voert zichzelf op als protagonist, een ex-soldaat die een verbeten zoektocht onderneemt naar zijn herinneringen. Zijn odyssee brengt hem langs ouwe strijdmakkers die hem moeten helpen de waarheid te ontdekken over de oorlogsgruwelen en de waarheid over zichzelf. Zo wordt de film tegelijk een pamflet dat de correctheid van oorlogsberichtgeving bevraagt als een universele studie over oorlogstrauma's.

Meer nog dan een prangende, geanimeerde documentaire is dit een meditatie over trauma en verlies.

De animatie sluit perfect aan bij het onderwerp: in plaats van de simplistische weergave van de personages uit Persepolis beoogt Folman een realistische weergave. Beïnvloed door talloze graphic novels construeerde een team animatoren een wereld die qua visuele impact Sin City en konsoorten het nakijken geeft. Beelden van terreur worden afgewisseld met surrealistische droombeelden (Ari die tussen de benen van een naakte reuzin een rivier afdrijft!) en zorgen voor een haast geestverruimende trip, met dank aan de mooie soundtrack van de Britse componist Max Richter. Daardoor is de film misschien minder een kritische en prangende documentaire dan een meditatie over geheugen, trauma's, verantwoordelijkheid, leven en dood. Net als Aronofsky's The Fountain , waarmee Folman soms zijn visuele stijl gemeen heeft, is Waltz with Bashir bovenal een stream of consciousness die wellicht beter wordt na verschillende kijkbeurten.

We vragen ons af of we evenveel onder de indruk geweest zou zijn mocht de film niet geanimeerd zijn. Wellicht niet, want Waltz with Bashir staat vooral erg sterk op visueel vlak. Af en toe had het narratief wat scherper gekund, maar dat belet niet dat dit wel een indrukwekkende cinema-ervaring is geworden.

Sven De Hondt Helemaal (niet) akkoord? Lees de