Boogie Nights

Genre: Drama | Duur: 2u36 | 1997 | Release: 18 Maart 1998 | Land: VS | Regie: Paul Thomas Anderson | Cast: Mark Wahlberg, Burt Reynolds, Julianne Moore, Philip Seymour Hoffman, Don Cheadle, Heather Graham, John C. Reilly, William H. Macy, Luis Guzman, Alfred Molina, Thomas Jane, Melora Walters, Philip Baker Hall

"Everybody has one special thing" luidt de tagline van Boogie Nights. Hoofdpersonage Eddie Adams heeft bijvoorbeeld een gigantische penis, het best te vergelijken met een paardenlul. Eddie werkt in een nachtclub waar ook pornoregisseur Jack Horner, de Eddy Lipstick van de jaren 1970, wel eens over de vloer komt. Horner ontdekt het - zo goed als nauwelijks - verborgen "talent" van Eddie. Dat lid kan hem volgens Jack heel ver brengen binnen de porno-industrie. Vanaf dan is Eddie Adams Dirk Diggler. Dirk is al snel de rijzende ster in het selecte wereldje van de volwassen film.

We hebben al heel wat films over de woelige jaren 1970 de revue zien passeren, maar nog nooit zagen we een film over een fenomeen dat zijn opgang in die periode wist te maken: de pornofilm. Waar dat vroeger een vulgair iets was, kreeg porno een zekere charme na de seksuele revolutie aan het einde van de jaren 1960. De meest legendarische adult movies komen dan ook uit de jaren 1970, denken we maar aan het legendarische Deep Throat. Anderson schetst op subtiele manier de gang van zaken in de industrie. Hij start tijdens de hoogdagen van de porno. Op dat moment verkopen de seksbioscopen uit en zijn pornoacteurs even populair als de sterren uit Hollywood. In adult-industry is geld te verdienen, zoveel is duidelijk.

Langzaam maar zeker krijgen we het verval van dat milieu te zien, de donkere kanten van de industrie. De pornofilm in de donkere zaal krijgt concurrentie. Na een moeilijke opstartperiode groeit Dirk Diggler uit tot een ongelooflijke ster. De set van de pornofilms is wel niet meteen de meest opwindende plaats, de feestjes die Horner organiseert zijn dat wel. Seks, drugs en in dit geval disco. Die kenmerkende muziek geeft Boogie Nighst een aantrekkelijke soundtrack en het dynamische camerawerk vat de sfeer excellent.

Aan het begin van de jaren 1980 maakt de video echter zijn opmars. Seksbioscopen hebben geen aantrekkingskracht meer en de liefhebber kiest voor de anonimiteit die de video meebrengt. Bijgevolg sijpelt ook de magie weg. Het gaat steeds slechter met Horner. Dirk en zijn collega's raken in de ban van drugs, ze hebben heimwee naar het vroegere pornoleven, zoeken in heil in verslavingen en andere uitspattingen. De pornofamilie valt uit elkaar. 

Anderson toont de pornoset maar plaagt de kijker met zijn camera en gaat expliciete scènes uit de weg. De gelaatsuitdrukkingen van de crew spreken echter boekdelen telkens Dirk Diggler in actie komt. Bij momenten is Boogie Nights dan ook grappig, maar de toon slaat snel om wanneer de tragiek van de personages aan de oppervlakte komt. Julianne Moore is als overjaarse slet met een groot moederhart haast even aandoenlijk als walgelijk. Burt Reynolds, voor het eerst in héél lange tijd nog eens in een goede film, ontsloeg na de opnames zijn manager omdat hij nu een dieptepunt meende bereikt te hebben. Net als Moore werd hij echter bedankt met een Oscarnominatie. Ook vaste Andersonacteurs als Macy en Hoffman mogen weer door- en doorzielige stakkers neerzetten.

Boogie Nights is een schitterend portret van een specifieke tijd en een plaats. Een schets van de glamourperiode tot de neergang van de pornofilm en -bioscoop, een mix van humor en tragiek en zelfs een hoogst aparte familiedrama. De sublieme slotscène - tot stand gekomen met een prothese, dames en heren - zet een hilarisch punt achter twee en een half uur machtige cinema van een cineast die nog niets eens op zijn hoogtepunt is.